JIJ BENT JE BREIN - Dick Swaab en Jan Paul Schutten (Atlas Contact) en HET RAADSEL VAN ALLES WAT LEEFT EN DE STINKSOKKEN VAN JOS GROOTJES UIT DRIEL - Jan Paul Schutten (Gottmer)

Dit is het jaar van Jan Paul Schutten. Behalve de twee boeken uit de titel van dit stuk komt er binnenkort een boek over Artis bij en in het najaar volgen dan nog een historische strip met Paul Teng en een boek over sport in de Romeinse tijd, samen met historicus Fik Meijer. Maar niet alleen om kwantitatieve redenen is 2013 zijn jaar - ook om kwalitatieve.

JIJ BENT JE BREIN is de kinderversie van het succesvolle WIJ ZIJN ONS BREIN van hersenonderzoeker Dick Swaab. Jan Paul Schutten bedacht een toegankelijke vorm: twee kinderen die (aanvankelijk voor een spreekbeurt, later uit interesse) per mail verhelderingsvragen voorleggen aan professor Swaab. De vragen in die mails zijn uitstekend getimed. Net op het moment dat ze bij de lezer opkomen laat Schutten ze stellen door zijn twee hoofdpersonen. Het mooie van JIJ BENT JE BREIN is ook (zoals alleen bij de beste non-fictie-boeken voor kinderen) dat volwassenen hetzelfde plezier beleven aan het lezen - en dat de materie waarschijnlijk nog beter blijft hangen ook, júíst door het temporiseren en door de helderheid.

Datzelfde geldt voor het monumentale boek HET RAADSEL VAN ALLES WAT LEEFT (EN DE STINKSOKKEN VAN JOS GROOTJES UIT DRIEL). Dit boek over evolutie, over de vraag hoe het leven ontstaan is (het meest elementaire onderwerp, wellicht, voor een non-fictieboek voor kinderen) is zowel veelomvattend als helder. Het is zowel grappig alsook fundamenteel. In een meanderende, maar logische zoektocht, die bestaat uit indringende vragen en genuanceerde antwoorden, gaat het boek naar een prachtig laatste hoofdstuk toe, waarin het verschil tussen wetenschap en religie aan de orde komt. In een eerlijk relaas laat Jan Paul Schutten alle ruimte voor iedereen, maar blijft hij zelf niet op de vlakte. Aan alles in dit boek voel je dat het een belangrijk boek is. De auteur zelf zegt dat al zijn vorige boeken naar dit boek leidden, en van die ernst en overtuiging raakt de lezer op elke bladzijde overtuigd. Het is heerlijk een relaas te lezen waarin kinderen en hun levensvragen zo serieus genomen worden, en waar begrijpelijk geschreven is, maar óók alle jamaars en nogevendits meegenomen worden. En via die adressering aan kinderen, mogen, net als in JIJ BENT ONS BREIN, wij volwassenen met hen meelezen en evenzeer wijzer worden.

Het boek is meer dan onberispelijk uitgegeven. Wat een rijkdom! Hulde aan uitgeverij Gottmer, die alle ruimte gaf aan de uitzonderlijke tekenaar Floor Rieder (wat een humor, wat een lijnvoering, wat een fantasie!) en aan vormgever Tobias David. Samen met Schutten maakten zij dit boek tot - zonder enige twijfel - het beste non-fictieboek voor kinderen van dit jaar.
Dit jaar dat dus waarlijk het jaar van Jan Paul Schutten is.