EEN DIK JAAR JULIA & OT - Elle van Lieshout & Erik van Os/Sandra Klaassen (Lemniscaat)

Eerder schreven Elle van Lieshout en Erik van Os al twee afzonderlijke bundels over de dagelijkse belevenissen van de kleine Ot en zijn wat oudere zus Julia. Die boeken komen samen in EEN DIK JAAR JULIA & OT, waar ook 31 nieuwe verhalen en versjes in staan. Bovendien bevat deze uitgave splinternieuwe tekeningen door Sandra Klaassen.
Het is een rijk boek geworden. Het is bijna een apart genre binnen de kinderliteratuur: dagelijkse belevenissen van kleuters. Zo zijn er reeksen van Miep Diekmann (Hannes en Kaatje), van Lydia Rood (Rozemarijn), van Francine Oomen (Saartje en Tommie) en van Marieke Smithuis (Lotte en Roos). Maar met Julia & Ot voegden Van Lieshout & Van Os een heel fris duo toe.
In dit dikke boek wordt de loop van een jaar losjes gevolgd. Elk verhaal bevat herkenbare elementen, maar zeker ook authentieke toevoegingen. Dat zit hem met name in de fijnzinnige humor. Lees bijvoorbeeld dit  gesprekje uit het verhaal SLAGROOMTAART EN OORLOG:

'Nee,' zegt papa. 'Nou ja, er is altijd wel ergens oorlog, maar dat is ver weg.'
Ot likt zijn mokkavingers af en blaast met zijn rietje bellen in zijn appelsap. 'Hoe ver weg?'
Papa wijst naar de zee. 'Heel ver weg. Helemaal aan de andere kant van de zee. En dan nog veel verder.'
'En kan de oorlog dan niet hier komen?' vraagt Ot.
'Nee,' zegt Julia, 'want de zee ligt ertussen.'
'O,' zegt Ot, 'hebben ze daarom overal zeeën tussen gelegd?'

Een extra troef van dit boek zijn de versjes. Die zorgen voor een prettige afwisseling en hebben precies dezelfde montere sfeer als de verhalen. Daarbij is het boek ook mooi groot uitgegeven, met full-colour tekeningen en een stofomslag - een heel fijn voorleesboek dus.

DE DROOM VAN ALBERT - DIT BEN IK - PIET EN DE ZEE - Arend van Dam & Alex de Wolf (Van Holkema & Warendorf)

Bij uitgeverij Van Holkema & Warendorf maakte Arend van Dam furore met grote boeken met korte verhalen over de Nederlandse geschiedenis (LANG, LANG GELEDEN... het begin van een hele reeks). Nu is er een kleine afgeleide serie: boeken op zeer simpele leesniveaus (AVI) over belangrijke personen in de geschiedenis. Er zijn er over de eerste man op de maan, over Leonardo Da Vinci en over Antony Fokker, maar ik las die over Albert Einstein, Piet Mondriaan en Rembrandt van Rijn. Een interessant concept, en het is allemaal al te lezen in groep 3 en groep 4 (maar oudere lezers mogen natuurlijk ook naar deze boeken grijpen!). Tekenaar Alex de Wolf leverde een uitzonderlijke prestatie: zijn vele kleurentekeningen zijn een boek op zich. In los gekwaste kaders vat hij vele dioramaatjes, waarin hij soms heel virtuoos de kunst van Mondriaan of Rembrandt een ontmoeting aan laat gaan met zijn eigen, vertrouwde tekenstijl. Sterk werk!

HARRY POTTER EN HET VERVLOEKTE KIND - J.K. Rowling & Jack Thorne (De Harmonie)

Het is een ontroerend weerzien. Ik weet nog hoe ik bijna in de pagina's klom, tijdens het lezen van deel zes en zeven van de Harry Potterreeks, en nu is er het 'achtste verhaal', zoals in het boek staat (dat aangekondigd is als deel één en twee, dus er komt nog meer, hopelijk). Dat achtste verhaal is een toneelstuk. Dat leest anders, uiteraard, maar al snel zit je helemaal in de Potterwereld, en heb je het gevoel dat er allerlei sluiers weggetrokken worden. Via de hoofdpersonen van dit deel (Harry's zoon Albus en Draco's zoon Scorpius) reizen we door de tijd, en dus geeft dat Rowling een geweldige kans (die ze niet laat liggen) om de parallelle mogelijkheden van Potters verhaal te tonen. Ook kan ze ons daarmee geliefde personages (zoals Sneep!) weer even laten ontmoeten, maar de boodschap die dit stuk uiteindelijk doorgeeft is zeer gelaagd en eigenlijk ook zeer droevig. Zoals ook bij met name de laatste delen uit de reeks is Rowling de lezer steeds vele stappen voor, niet alleen op plotgebied, maar zeker ook op ethisch gebied. Dat is misschien wel de grootste kracht van dit nieuwe deel: het doet je denken over wat er op lange termijn blijft van trieste gebeurtenissen, en hoe je soms zou wensen dat ze er niet waren geweest, maar als je dan beter nadenkt, dan... Ook zien we Harry Potter op z'n kwetsbaarst, en op z'n melancholiekst. De humor die vooral van de jonge Scorpius komt, en de verrassend andere kant die we van Draco leren kent maakt het lezen van HARRY POTTER EN HET VERVLOEKTE KIND opnieuw tot een veelzijdige ervaring. Een ervaring die we kenden van de vorige zeven delen. Overspannen waren ze, de verwachtingen, zeker voor echte fans (waar ik mezelf toe reken). Maar Rowling beschaamt ze niet.

Dit boek werd uiteraard weer vertaald door Wiebe Buddingh'.

HET GEHEIM VAN MONTEVIDEO - Hanneke Hollander & Jelle F. Post (Uitgeverij De Kunst)

Hanneke Hollander werkt bij architectenbureau Mecanoo. Dat bureau ontwierp de Rotterdamse wolkenkrabber de Montevideo, een van de toonaangevende gebouwen op de Kop van Zuid. Uitgeverij De Kunst geeft nu een non-fictieboek uit over dat gebouw.

Hollander pakte het niet traditioneel aan (plaatjes en veel te lange stukken uitleg) - nee, ze verzon een spannend fictieverhaal over Roy van elf die samen met zijn beste vriend Milan van dichtbij de ontknoping van een misdaad meemaakt. Dat is knap gedaan van de schrijfster, want allerlei begrippen die in een non-fictieboek over architectuur (of over Rotterdam, of over kunst) niet zouden misstaan, komen er ongemerkt in voor en belemmeren de voortgang van het verhaal niet. Ze worden nu na elk hoofdstuk kort toegelicht.

Een goede indeling dus - en ook heel helder. De charmante tekeningen van Jelle F. Post helpen daar zeer. Ze zijn laconiek, maar tegelijkertijd bijzonder informatief. Bovendien weet Post raad met zowel mensfiguren als gebouwen - iets dat je niet vaak ziet. Leuk non-fictieboek!

KOM JE VERDWALEN - Lotte van Dijck (Querido)

Lotte van Dijck debuteert met een dichtbundel. Of is het geen dichtbundel, maar een bundel met aanzetten tot een filosoferend gesprek? Of zijn het kijk-platen, waarbij de tekst een beetje richting geeft?
Het mooie van KOM JE VERDWALEN is dat al deze omschrijvingen kloppen. De versjes - als het versjes zijn - blijven heel kort, maar er is net genoeg ritme en rijm om ze als kleine repeterende melodietjes in je hoofd te doen belanden.
Het meest intrigerend is de samenwerking tussen tekst en beeld. Van Dijcks minieme hoofdpersoontjes (een muis, een meisje, een egeltje, een eendje, een lam, een ezel) vinden hun weg in de textuur van dagelijkse zaken (een deurmat, een wolk, een afvoer, wolken, blaadjes, de hals van een gitaar) en de door Van Dijck geleverde zinnetjes duwen je gedachten, die toch al gekleurd werden door wat je voor je ziet, net even een onverwachte kant op.
Dit is filosofiepoëzie die op een ongebruikelijke manier beleefd kan worden. Dit is leuk.

VOETTOCHT OVER HET IJS, SHACKLETONS EXPEDITIE NAAR DE ZUIDPOOL - William Grill (Fontaine uitgevers)

Een van de genomineerden in de categorie 'non-fictie', bij de Deutsche Jugendliteraturpreis, afgelopen maand in Frankfurt uitgereikt was dit boek van de Engelsman William Grill. Nu is het ook in het Nederlands te lezen en te bekijken. Zowel tekst als tekeningen zijn van Grill. Hij belicht de expeditie die Ernest Schackleton in 1914 wilde maken: hij was van plan om met zijn bemanning te voet Antarctica over te steken.
De expeditie mislukte, maar er kwamen geen mannen om, en dus sprak Shackleton na afloop: 'De enige echte mislukking is om helemaal niet op onderzoek uit te gaan.'
Het 74 pagina's tellende groot-formaat boek neemt ons stap voor stap mee in het grote Zuidpoolavontuur. Grill schrijft helder en temporiseert vooral helder: hij neemt de tijd, maar vermoeit niet met veel te veel woorden. De grote pagina's blinken uit in een mooi evenwicht tussen tekst en beeld. Als de bemanning wordt voorgesteld doet hij dat door middel van een mooie, overzichtelijke spread, met alle namen en bij elke naam een mensfiguur. Ook de honden die meegaan worden allemaal getekend, en allemaal bij naam genoemd. Dat geldt ook voor de materialen, voor de wekenlange episodes van wachten, voor de routes, voor de afloop.
Een schitterend bewaarboek met een prachtige vormgeving.

Dit boek werd vertaald door Annelies Verhulst.

THUIS - Carson Ellis (Leopold)

Nog maar onlangs kwam haar furore-makende prentenboek KEK IZ TAK? uit, en nu is er alweer een tweede vertaling van de schrijfster en tekenares Carson Ellis: THUIS.
Het gaat in dit boek over woningen. De platen zijn vaak adembenemend. Of Ellis ons nu meeneemt naar een rommelhuis, een holleboomhuis, een zeehuis (met prachtige ridders op zeepaardjes), het huis van een baboesjka, dat van een wasbeer, een huis op een klif of onder een glazen koepel: de platen zijn steeds zo spannend opgebouwd dat je blijft kijken. De gedempte kleuren doen stemmig aan, maar niet droevig en altijd warm.
De humor in dit boek komt ook tot uiting in de tekst, waar het op een gegeven moment gaat over het huis van een Slowaakse hertogin en het huis van een Keniaanse smid.
THUIS is een prachtig huizenboek, een prachtig kunstboek en een prachtig prentenboek.

Dit boek werd vertaald door Studio Bos.