dinsdag 31 mei 2022

WAAR DIENT HET VOOR? - José Maria Vieira Mendes & Madalena Matoso (Tiptoe Print)

Er zijn niet veel prentenboeken die beginnen met de zin: 'Voor we beginnen: heeft er iemand een vraag?' Waar dient het voor? doet dat wel en zet daarmee de toon: dit wordt een origineel boek. Behalve de eerste zinnen vallen ook meteen de strakke, kleurrijke vormen op, die op de pagina's staan als een collage van geschilderde, uitgeknipte en tot een perfecte compositie geschoven beelden. Die stijl doet een beetje denken aan het werk van Yvonne Jagtenberg, maar ook aan prentenboeken zoals die in de jaren zestig en zeventig in landen als Tsjechië en Polen werden gemaakt. Sterk én vertrouwd.

Wat volgt is een langzaam, in stapjes, opgebouwd, licht filosofisch onderzoek naar het begrip 'functionaliteit'. Dat klinkt ingewikkeld, maar de vragen zijn op kindermaat en regelmatig wordt er gecheckt of we het begrepen hebben. En of er nog vragen zijn. Uniek boek!

Dit boek werd vertaald door Annelies Beck, het heeft 64 pagina's en is voor ongeveer 8+. Bestel of koop het bij je lokale boekhandel, of anders: hier

zondag 29 mei 2022

DE JONGEN DIE VAN DE KLIF SPRONG EN ZACHT TERECHTKWAM - Stefan Raatgever (Luitingh-Sijthoff)

Mooie titel, mooie cover: dit boek van debutant Stefan Raatgever (nou ja, debutant, hij is al sinds jaar en dag vooraanstaand popjournalist) maakt al voor het lezen nieuwsgierig. Het verhaal wordt verteld vanuit de negentienjarige Alec, die denkt en denkt en denkt en denkt. Hij is onderdeel van een leuk groepje vrienden, maar de vraag is of ze hem wel echt kennen. Op zich is dat niet vreemd, want Alec laat zich ook niet makkelijk kennen. Hij gaat mee in de verwachtingen die de andere jongens van hem hebben op het gebied van meisjes veroveren.

Maar dan komt de halfzweedse Björn opeens in zijn leven. Björn brengt een bepaalde losheid met zich mee, een andere kijk op werken, leren en zijn. Alec en hij worden direct vrienden. Al vrij snel is er, naast de geestelijke aantrekking, ook de fysieke. Raatgever vertelt in dit boek zoals Alec is: formulerend, filosoferend, een beetje hoogdravend soms, zoals VWO-ers voor hun eindexamen kunnen zijn, en dan weer radicaal eerlijk. Het boek cirkelt prachtig naar het moment dat er inderdaad van een klif gesprongen moet worden, met Stockholm als decor. 

Het is Raatgever gelukt om in deze fijne coming-of-ageroman steeds dichter bij de echte Alec te komen, met fijne scènes en een sterke ontknoping. Met muzikale begeleiding (de auteur is niet voor niets popjournalist), omdat elk hoofdstuk met een vooruitwijzend tekstfragment uit een popsong begint, er zijn quotes van Bowie tot Parton, van Anita Meyer tot Springsteen. En er is natuurlijk de voor dit boek meest betekenisvolle, die uit het allermooiste liedje van ABBA: 'It's funny, but I had no sense of living without aim - the day before you came.'

220 pagina's, leeftijd: 15+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier.

vrijdag 27 mei 2022

ZOEKEN NAAR ESTHER B. EN HET VOORVAL MET BENITO - Do Van Ranst (Davidsfonds)

Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito (2021) van Do Van Ranst is een ensemblestuk. Zes kinderen, deels vrienden, deels nog (helemaal) niet, worden bij elkaar gezet vanwege een psychologische schoolopdracht, ingegeven door het idee 'wat weten jullie nu werkelijk van elkaar?' en door een wel heel uitzonderlijk sterfgeval. Meer moet er over de plot niet gezegd worden, die is behoorlijk uniek voor een kinderboek. Die originele set-up geeft Van Ranst de gelegenheid om een boek te schrijven zoals er niet veel zijn. 

Wat eerst, zodra je begint te lezen, opvalt is Van Ransts sterke observatievermogen. Gezien door de ogen van Deef, die de scherpste kijker van de groep is, treffen ons vele details, die aan de ene kant de kinderen meteen scherp neerzetten (ze zijn heel, heel levendig) en aan de andere kant van deze jeugdroman een babbelboek maken. Dat laatste bedoel ik overigens als compliment, want het is soms een aangename ervaring om niet overal aanwijzingen en bedoelingen in te hoeven zien. Deefs navertellen waaiert soms wijd uit en dat maakt dat dit boek een klein beetje familie lijkt te zijn van Bizar van Sjoerd Kuyper (2019). Niet qua plot, niet qua toon, zelfs niet qua leeftijd van de personages - Van Ransts personages zijn jonger -, maar wel qua anti-strakgetrokkenheid. Het boek doet ook aan als familie van Van Ransts eigen Mijn vader zegt dat wij levens redden (2005), dat al net zo knap liet zien dat deze auteur een fijn oog heeft, en niet bang is voor een verrassende inval.   

Een ensemblestuk, met veel licht op elk kind afzonderlijk, dat biedt  Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito. Het boek leent zich perfect voor een toneelbewerking, inclusief achtergrondmuziek - zoals bijvoorbeeld, zeldzaam in een kinderboek, het songfestivalliedje dat de onlangs gestorven Armando Gama in 1983 voor Portugal zong. Verwacht dit soort fijne omweggetjes en ga ondertussen mee op zoek naar Esther B. 

254 pagina's, leeftijd: 12+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier

woensdag 25 mei 2022

NEE, HÈ - Anke Kuhl (Luitingh-Sijthoff)

Nee, hè van de Duitse Anke Kuhl ziet eruit als een 'gewoon' kinderboek, maar is een graphic novel. Dat is een blijmakende verrassing. Kuhls tekenstijl is geestig en warm. Ze schetst een dagelijks leven van twee meisjes in het begin van de jaren tachtig - haar eigen leven, want de ondertitel is 'Zo ging het echt'. 

In korte strips laat Kuhl ons op een luchtige manier kijkjes nemen in een gezin, en doordat het dus levensecht is, denk je steeds: ja, precíés! Hoe een van de meisjes bijvoorbeeld steeds aan het haar van haar vader wil voelen, wat hij leuk vindt, maar uiteindelijk niet, want dan moet hij het opnieuw in model brengen (sowieso erg leuk om eens een hele strip over haardrachten van ouders te lezen). Een ander sterk stripje laat zien hoe Anke in bed doodsangsten uitstaat omdat ze op televisie heeft gehoord dat de zon zal uitdoven. Of die waarin de meisjes een onderlinge ruzie uit laten lopen op een grappig wc-borstelgevecht. 

Kuhl gaat de grote onderwerpen overigens niet uit de weg, zowel de vriendin die papa blijkt te hebben en (terugblikkend) het dodelijke ongeluk dat de moeder heeft gehad komen aan de orde, maar ze zijn ingebed in de gezinsliefde die troost biedt. Daarmee doet Nee, hè altijd licht aan, maar niet wereldvreemd. Een heel charmant boek, dat meer lezers en kijkers verdient.    

Dit boek werd vertaald door Mariella Manfré. Het bevat 136 pagina's, leeftijd: 8+. Koop of bestel het bij je lokale boekhandel, of anders hier

donderdag 19 mei 2022

VOOR ALTIJD VANDAAG - Koos Meinderts & Annette Fienieg (Hoogland & Van Klaveren)

Deze week kwam Voor altijd vandaag uit, een dichtbundel in prentenboekvorm, met korte gedichten van Koos Meinderts op de rechterpagina en grote tekeningen van Annette Fienieg op de linkerpagina. Strikt genomen is Voor altijd vandaag niet voor kinderen of jongeren geschreven, maar zowel tekst als beeld is van een zo fijne helderheid, dat ook wie minder poëzie-ervaring heeft er veel moois uit kan halen - en Meinderts en Fienieg zijn natuurlijk belangrijke kinderboekmakers, dus ik tip het boek hier graag.

'Een lied van heimwee en verlangen/ als een hommel, in een glas gevangen.' Dat zijn twee regels uit het gedicht Onder het asfalt, en misschien zijn ze wel exemplarisch voor de bundel zelf. De gedichten roepen een lichte nostagie op, soms, maar dan wel met de nadruk op 'licht'. Nergens wordt het te zwaar, nergens vervallen we in wanhoop om het feit dat alles voorbijgaat. Misschien doet de bundel meer wat in het gedicht Spiegel staat:

Zoals voor mij een man een vrouw
een meisje in de spiegel keek
of een jongen zoals ik
zo kijk ik nu in de spiegel
met een blik van wie ben ik
stiekem om een hoekje
laat je zien, ik zoek je.

Meinderts zoekt in dat wat zijn eigen leven en zijn blik hem oplevert naar wie hij is en wie hij was. De dood wordt benoemd ('Mijn moeder is dood / dat is erg.'), maar de bundel wordt ook rijkelijk bevolkt door vogels en vogelgezang. Er zijn ultrakorte observaties, er zijn gedichten die bijna een liedtekst zijn, en er is altijd hoop: 'Voorbij de laatste winter / begint een lange zomernacht. / Welkom in de boomgaard / er wordt op je gewacht.' 

De aangename sfeer van dat wat blijft, wordt vooral ook bepaald door de fijne kleurbedding die Annette Fienieg meegeeft. Ze legt een zachte zachtheid onder dit boek, dat aan de ene kant laat zien dat alles genuanceerd is, en aan de andere kant dat er altijd, voor wie zoekt, schoonheid zal zijn. Ja, dat is wat Meinderts en Fienieg vooral bieden met dit boek: kalme troost. Voor wie het wil horen en zien.

 64 pagina's. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier

dinsdag 17 mei 2022

IK MIS MILO - Pim Lammers & Sanne te Loo (Querido)

Let op, er is een beeldschoon prentenboek verschenen. Pim Lammers (tekst) en Sanne te Loo (tekeningen) maakten samen Ik mis Milo, een schitterend verhaal over hoe een jongetje zijn schildpad mist. Het is genieten van alles wat Sanne te Loo aanbrengt in de tekeningen: als er staat 'Milo en ik hoorden bij elkaar' zien we een huiskamer vol met foto's van het jongetje met Milo, maar ook tekeningen die hij van hen samen heeft gemaakt, en zelfs de bloempot is in schildpadvorm. Naast het begripvolle aanvullen van het verhaal dat Te Loo aanbrengt, vallen vooral ook de rake gezichtsuitdrukkingen op. Want dat is wat het hele boek doet: het verkent alle aspecten van het missen.

De tekst van Pim Lammers straalt, nu eens staat er maar één zin op een bladzijde, dan weer zijn het er wel tien. Dat is volkomen juist: soms uit het triest zijn zich nu eenmaal in een harde conclusie, dan weer in een lange opsomming van alle aspecten die zo leuk waren aan degene of datgene wat je verloren hebt. Het is een beetje vreemd om te zeggen van een boek over verdriet, maar zowel tekeningen als tekst zijn zo fris! En wat mij betreft schuilt het echte bewijs dat Pim Lammers diep verstand heeft van hoe je iemand kunt missen in de oplossing van het verhaal (die ik hier niet weg zal geven) en dan vooral in de aller-, allerlaatste zin. Als je die leest - in samenhang met het heel gelukzalige beeld dat Te Loo ons daar geeft - denk je: ja, Pim Lammers weet het, hij weet het echt.

32 pagina's, leeftijd: 5+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier