Jacqueline Woodson kreeg in 2018 de Astrid Lindgren Memorial Award en dit jaar ook de Hans Christian Andersen Award. Daarmee behoort ze tot de wereldtop van de wereldtop van de jeugdboekenschrijvers en toch is er vrijwel niets van haar vertaald in het Nederlands*. Dat is wat vreemd, zeker gezien haar indrukwekkende rij boeken en diversiteit aan onderwerpen. Ik las haar bekendste boek, Brown girl dreaming (2014), een young-adult-roman (nou ja, als je het zo kunt noemen) in vrije verzen.
Ook dit boek werd bedolven onder prijzen: het was een Newbery Honor Book, het won de Coretta Scott Award en de National Book Award. Het is dan ook een boek zoals je er geen tweede kent. Het boek is namelijk een memoir - een vertelling over de kindertijd en de jeugd van Jacqueline zelf. In vloeiende gedichten vouwt ze haar verleden open. Ze vertelt over haar allereerste jaren in Ohio, toen haar ouders nog bij elkaar waren, maar al snel verplaatst de handeling zich naar het Zuiden, naar Greenville (South Carolina) waar het gezin bij de warme, geweldige grootouders gaat wonen. Woodson vertelt zintuiglijk over het gepiep van de schommel op de veranda, van het meehelpen in de tuin, van haar opa waar ze zo graag tegenaan leunde - totdat de kinderen door hun moeder naar New York worden gehaald. Daar is alles grijs en grauw, maar na een tijdje krijgt Jacqueline er een hartsvriendin, Maria (die ze nog altijd als haar beste vriendin beschouwt, vertelt het nawoord, waarin we trouwens ook een fotokatern aantreffen).
Het gaat ook over haar briljante oudere zus en over haar broertjes, en vooral over hoe Jacqueline een langzame lezer is, maar stapje voor stapje de kracht van verhalen en van het schrijven leert. Daar gaat dit boek voornamelijk over: hoe verhalen kracht geven en hoe je door ze te horen, te bedenken en te schrijven kunt leren wie anderen zijn, en zodoende wie jij bent.
Het als zwart meisje opgroeien kan natuurlijk, hoe tegen de borst stuitend ook, niet zonder in aanraking te komen met racisme. Woodson (geboren in 1963) heeft nog meegemaakt dat ze niet aan elk tafeltje in een restaurant mochten gaan zitten als zwart gezin, dat in de bus alleen de achterste banken bestemd waren voor wie zwart was. Evenzeer schrijft Woodson over buitengesloten zijn als kinderen van een Jehova's Getuigen-familie - maar vooral dus over verbeelding, familie, afkomst, liefde en vriendschap. Daarmee is Brown girl dreaming een boek dat inzicht biedt, dat genuanceerd geschreven is, dat binnen elk gedicht langzaam lezen afdwingt, maar toch ook snel leest door Woodsons helderheid.
Bekijk tenslotte Woodsons TED-talk eens, dan wordt duidelijk wat haar overtuigingen zijn, hoe haar stem klinkt (ook haar stem als schrijver) en waarom het vanzelfsprekend is dat zij in 2015 in de Verenigde Staten de Young People’s Poet Laureate werd, en waarom gelukkig heel veel mensen vinden dat zij altijd (niet alleen nu) beluisterd en gelezen moet worden.
*update november 2020: het boek zal in het voorjaar in een Nederlandse vertaling verschijnen bij uitgeverij Volt!
352 pagina's, leeftijd: 12+
Bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier.
