Over het eerste boek van Angie Thomas, The hate u give (2017) schreef ik destijds: 'Je zou willen dat iedereen dit boek las. Om te weten wat er in
ons gezichtsveld gebeurt, om over onszelf na te denken, om moed te
scheppen en om vervoerd te raken.' Het boek kreeg een jaar later terecht de prijs voor Beste Boek voor Jongeren.In deze weken van groeiend besef, groeiende discussie en groeiende verontwaardiging over het institutioneel en persoonlijk racisme dat onze wereld teistert, lijkt me dat proberen te weten te komen en over onszelf nadenken nóg belangrijker, en voor mij verloopt dat nu eenmaal voornamelijk via de literatuur. En deze week was dat vooral door het twééde boek van Angie Thomas, Niet te stoppen (oorspronkelijke titel: On the Come Up, 2019), dat opnieuw fantastisch is en opnieuw inzichtgevend.
Brianna van zestien is de hoofdpersoon. Ze is een enorm hiphoptalent. Ze wordt ook wel Li'l Law genoemd, naar haar vader, die beroemd aan het worden was als rapper Law, maar vermoord werd. Haar moeder is een paar jaar uit Bri's leven geweest, omdat die drugsverslaafd was - maar het eenoudergezin probeert zich nu staande te houden, en Bri's moeder is al jaren clean. En dan, aan het begin van het boek, wordt Bri door beveiligers bij haar middelbare school tegen de grond gewerkt omdat ze onterecht denken dat ze dealt. Bri maakt er, na enige aarzeling, een furieuze rap over, en die wordt zowel door iedereen gewaardeerd als verkeerd begrepen. Waarna het verhaal openrolt.
Niet te stoppen is een flinke roman: 384 pagina's. Angie Thomas neemt aan het begin van het verhaal de ruimte om Bri's achtergrond en die van alle bijfiguren goed neer te zetten. Daarna grijpt alles in elkaar en de afronding is virtuoos. Tegen die tijd ben je allang behoorlijk gaan houden van Bri en haar twee trouwe vrienden Malik (op wie ze heimelijk verliefd is), en Sonny (die gay is en een heel eigen prachtige liefdesgeschiedenis meemaakt, op zichzelf al een reden om dit boek te lezen). Maar dan zijn er ook nog de raps, door Akwasi vertaald (!) en de referenties naar hiphop (vooral die door vrouwen is gemaakt).
En er wordt, terloops maar duidelijk, opnieuw geschetst hoe het leven van een zwarte jongere in de Verenigde Staten is. Over de noodzaak van het 'codeswitchen' bijvoorbeeld. Thomas laat Bri over een klasgenoot zeggen: 'Hij klinkt... anders. Net als wanneer ik met mijn oma naar een mooie winkel in een goede buurt ga, en ze tegen me zegt dat ik "moet praten alsof ik er hoor". Ze is bang dat mensen denken dat we achterbuurtcriminelen zijn die in hun winkel komen rondsnuffelen.'
Of:
'Weet je hoeveel witte mensen er voor drugsbezit op de rechtbank komen?'
'Heel wat,' zegt Jay.
'Te veel,' zegt tante 'Chelle. 'En ze krijgen stuk voor stuk een tik op de vingers en kunnen daarna verder met hun leven alsof er niks is gebeurd. Maar zwarte mensen of armen mensen die aan de drugs zijn?'
Niet te stoppen is, net als The hate u give, zo'n boek dat we nodig hebben - net als bijvoorbeeld de romans van Jason Reynolds of Jacqueline Woodson dat zijn. En daarnaast is het ook nog eens een goodread van jewelste. Bovendien werd het fantastisch vertaald door Aimée Warmerdam. Zij houdt precies de goede balans tussen naar het Nederlands brengen en het behouden van belangrijke Engelse uitdrukkingen of verwijzingen.
384 pagina's, leeftijd: 14+
Koop dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier.
