Lost words, dat is de oorspronkelijke titel van dit enorme boek (letterlijk: het torent hoog boven de rest van je boekenkast uit) - en met die 'verloren woorden' bedoelt de schrijver natuurwoorden. Woorden die planten, bomen en dieren benoemen. Macfarlane zocht naar een indringende manier om de woorden on-verloren te laten zijn, en o, wat vond hij die. Hij schreef acrostichons (naamdichten, de eerste letters van de strofen vormen samen het woord waar het vers over gaat) waarin hij ons beter, nee nog beter, nee, nog wat beter laat kijken naar de twintig uitgekozen dieren en planten. Ze staan op alfabet, het gaat van adder tot winterkoninkje.De ondertitel van Verloren woorden is 'een betoverboek'- en die belofte maakt dit boek volledig waar. De taal buitelt en bedwelmt. Laat ik een van de vele hoogtepunten hier in z'n geheel citeren:
PAARDENBLOEM
Plaag me, kleine zon in het gras!
Als je durft, duizel me, mini-tijdmachine!
(Wie-wat, zonnebad, distelblad)
Al jouw namen zijn vervlogen,
Raadselplant, pluimbol, leeuwentand,
(Wie-wat, zonnebad, netelblad)
Dent-de-lion, hondstong, melkwiet,
Er moeten daarom nieuwe komen, vind je niet?
(Wie-wat, zonnebad, kartelblad)
Nieuwe namen die ik zal verzinnen, om te
Beginnen: Vloek voor de gazongekken, of
Lachende ster van het voetbalveld,
Of strooigeld,
En voorjaarsbruid,
Maar nooit zal je domweg, gewoonweg, simpelweg heten: 'onkruid'.
(Wie-wat, zonnebad, rozetblad)
Ik kan iedereen aanraden om een van Macfarlane's gedichten over te typen, zoals ik daarnet deed, want je ontdekt zelfs nog meer dan je al las. Zie hoe de taal spelletjes speelt! Het gaat hier ook nog eens over allerlei oude en nieuwe namen voor iets wat we vaak over het hoofd zien, maar we krijgen ook lol mee, koppeltjeduikelen met klanken en woorden.
Knap van Macfarlane - ja. Maar even knap van de vertaler. En dat is niemand minder dan Bibi Dumon Tak. Wie Verloren woorden leest, hapt soms naar adem van de vertaalvirtuositeit. Ik zou zeggen: lees bovenstaand gedicht nog eens door, en bedenk dan dat er een Engelstalig origineel is, waarin al die oud-Hollandse benamingen voor de paardenbloem niet voor hebben kunnen komen. En toch bleef Dumon Tak dichtbij het origineel. Het is ongelooflijk.
De tekeningen van Jackie Morris zijn ruim, soms weelderig, maar altijd dienend. Ze brengen de behandelde bomen, vogels en overige onderwerpen realistisch in beeld. Verder is er niet bezuinigd op vormgeving, op de kwaliteit van het papier en op de stevigheid van het (koffietafel-)boek.
Juist in deze tijd, waarin we vanuit huis opeens weer veel meer opmerken dat er vogels langs vliegen is Verloren woorden een waar cadeau dat je (advies!) meerdere keren hardop zult willen lezen.
Koop dit boek bij je lokale boekhandel of bestel het hier.
