MOT EN DE METAALVISSERS - Sanne Rooseboom (met tekeningen van Sophie Pluim, Van Goor)

Na twee vrolijke, populaire en soepel geschreven series (Jippie! en Het ministerie van oplossingen) is er de eerste stand alone van Sanne Rooseboom, Mot en de metaalvissers. Het is een lekker dik boek, dat een onderdompelend verhaal belooft én levert. Hoofdpersoon is Mot, die eigenlijk Vlinder heet, maar zich bij de naam Mot meer thuisvoelt. Haar moeder is in alle opzichten anders dan zijzelf, maar Mot gaat er zelf op uit en ontdekt op een dag de magneetvissers die langs het kanaal staan. Ze noemt ze metaalvissers, en haalt zelf ook een magneet om dat wat er aan ijzer en metaal op de bodem van het water ligt op te gaan halen. Het is vrijwel meteen raak: ze haalt een complete duikboot voor één persoon naar boven.

Die vondst is de start van een rijk verhaal, want vanaf daar krijgen we duistere machthebbers en duistere tunnels, maar ook opdrachten waar je moed voor nodig hebt en nieuwe vriendschappen-voor-het-leven. Het is heerlijk lezen over Roosebooms heelalletje, dat - zoals in elk goed fantasyboek - door de onderliggende thema's toch allerlei verbanden heeft met onze wereld. En passent lezen we over hoe macht werkt, als contrast met een samenleving waarin er voor iedereen plaats is, en (mooie lijn in het verhaal) hoe Mot en haar moeder elkaar beter leren te begrijpen. Ook leuk: de technische aspecten van de magneten en de duikboottechniek die nergens vermeden worden, maar ook nergens te moeilijk aandoen.

Complimenten voor hoe uitgeverij Van Goor dit boek het licht heeft doen zien. De bladzijden zijn van een fijne, ouderwets aandoende papiersoort en de ruime tekeningen van Sophie Pluim vervoeren de lezer op sterke wijze mee naar dit universum. Met roestbruin als steunkleur doen ze tijdloos aan, en ze doen zelfs denken aan het grootse werk van tekenaars als Tonke Dragt (zoals ze die bij haar eigen boeken maakte) en vooral ook Babs van Wely. Mot en de metaalvissers is nu al een van de bijzonderste boeken van 2022.

 336 pagina's, leeftijd: 10+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier.

VOL MET WOL - Mac Barnett & Jon Klassen (Ploegsma)

Barnett en Klassen, dat zijn pas namen. Van hen samen kennen we het geweldige Bas en Daan graven een gat, maar ook De wolf, de eend en de muis en het drieluik Driehoek, Vierkant en Cirkel. En nu is dan eindelijk een van hun oudere titels vertaald, Extra Yarn, in het Nederlands Vol met wol (mooi gedaan - wel gek dat de naam van de vertaler in het boek niet vermeld wordt). 

Het verhaal gaat over een meisje dat een kistje vindt, een kistje met gekleurde wol. Ze begint er, in het grijze stadje waar ze woont, kledingstukken van te breien. Eerst voor zichzelf, dan voor haar klasgenoten, voor anderen in de stad en zelfs voor huizen en auto's. Dat roept natuurlijk een tegenreactie op, in dit geval: jaloezie. Dit allegorische verhaal, dat onuitgesproken gaat over het belang van creativiteit en optimisme, en hoe niemand die kwaliteiten van je kan stelen, is met de stevige zinnen en de rake, lieve beelden van Klassen tot een hartverwarmend boek geworden. 

48 pagina's, leeftijd: 4+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier. 

VAN ARTHUR VOOR ZEB - Vincent X. Kirsch (Luitingh-Sijthoff)

Als we toch jaren geleden hadden geweten dat er een prentenboeken zoals Van Arthur voor Zeb zouden zijn... waarin de verliefdheid tussen twee jongetjes niet gethematiseerd of geproblematiseerd wordt, maar als een vanzelfsprekendheid beschouwd (de letterlijke eindtekst is 'Iedereen wist dat het zo was', en die regel staat naast een heerlijke feesttekening waarop de twee hand in hand het stralende middelpunt zijn). Hoe heerlijk dat we nu in tijden leven dat een boek als dit niet alleen uitgegeven, maar ook internationaal gevierd wordt.

Het omslag van dit boek op oblong formaat toont de hoofdpersonen en de harten die ze met zich meedragen zijn van glanspapier. Zo glanst er van alles, zij het niet letterlijk, aan dit boek: de verliefdheid natuurlijk, de smiles op de gezichten van de jongetjes, maar ook de vele, vele taferelen waarop we zien wat ze zo dagelijks met elkaar doen: pianospelen, lezen (boeken die 'Zap' heten en 'Alf' - het is maar een van de vele geestige details), goochelen, aan een taartenbakwedstrijd deelnemen, skaten, honden uitlaten en nog veel, veel meer. Daarmee is Van Arthur voor Zeb ook een kijkboek geworden, plus een boek met een plotontwikkeling waarvan je even je adem inhoudt (om dan de bladzijde om te slaan en blij te zien dat het toch anders blijkt te zitten), en een boek met heerlijk beweeglijke, geinige tekeningen - check hiervoor bijvoorbeeld even de spread waarop de jongens een zelfportret schilderen, met aan de wand voor hen het ene na het andere wereldberoemde schilderij. O, dit boek spat van de vrijheid en de vrolijkheid.

Dit boek werd vertaald door Pim Lammers, het heeft 40 pagina's en is voor 6+. Koop of bestel het in je lokale boekhandel, of anders hier. 

WAAR DIENT HET VOOR? - José Maria Vieira Mendes & Madalena Matoso (Tiptoe Print)

Er zijn niet veel prentenboeken die beginnen met de zin: 'Voor we beginnen: heeft er iemand een vraag?' Waar dient het voor? doet dat wel en zet daarmee de toon: dit wordt een origineel boek. Behalve de eerste zinnen vallen ook meteen de strakke, kleurrijke vormen op, die op de pagina's staan als een collage van geschilderde, uitgeknipte en tot een perfecte compositie geschoven beelden. Die stijl doet een beetje denken aan het werk van Yvonne Jagtenberg, maar ook aan prentenboeken zoals die in de jaren zestig en zeventig in landen als Tsjechië en Polen werden gemaakt. Sterk én vertrouwd.

Wat volgt is een langzaam, in stapjes, opgebouwd, licht filosofisch onderzoek naar het begrip 'functionaliteit'. Dat klinkt ingewikkeld, maar de vragen zijn op kindermaat en regelmatig wordt er gecheckt of we het begrepen hebben. En of er nog vragen zijn. Uniek boek!

Dit boek werd vertaald door Annelies Beck, het heeft 64 pagina's en is voor ongeveer 8+. Bestel of koop het bij je lokale boekhandel, of anders: hier. 

DE JONGEN DIE VAN DE KLIF SPRONG EN ZACHT TERECHTKWAM - Stefan Raatgever (Luitingh-Sijthoff)

Mooie titel, mooie cover: dit boek van debutant Stefan Raatgever (nou ja, debutant, hij is al sinds jaar en dag vooraanstaand popjournalist) maakt al voor het lezen nieuwsgierig. Het verhaal wordt verteld vanuit de negentienjarige Alec, die denkt en denkt en denkt en denkt. Hij is onderdeel van een leuk groepje vrienden, maar de vraag is of ze hem wel echt kennen. Op zich is dat niet vreemd, want Alec laat zich ook niet makkelijk kennen. Hij gaat mee in de verwachtingen die de andere jongens van hem hebben op het gebied van meisjes veroveren.

Maar dan komt de halfzweedse Björn opeens in zijn leven. Björn brengt een bepaalde losheid met zich mee, een andere kijk op werken, leren en zijn. Alec en hij worden direct vrienden. Al vrij snel is er, naast de geestelijke aantrekking, ook de fysieke. Raatgever vertelt in dit boek zoals Alec is: formulerend, filosoferend, een beetje hoogdravend soms, zoals VWO-ers voor hun eindexamen kunnen zijn, en dan weer radicaal eerlijk. Het boek cirkelt prachtig naar het moment dat er inderdaad van een klif gesprongen moet worden, met Stockholm als decor. 

Het is Raatgever gelukt om in deze fijne coming-of-ageroman steeds dichter bij de echte Alec te komen, met fijne scènes en een sterke ontknoping. Met muzikale begeleiding (de auteur is niet voor niets popjournalist), omdat elk hoofdstuk met een vooruitwijzend tekstfragment uit een popsong begint, er zijn quotes van Bowie tot Parton, van Anita Meyer tot Springsteen. En er is natuurlijk de voor dit boek meest betekenisvolle, die uit het allermooiste liedje van ABBA: 'It's funny, but I had no sense of living without aim - the day before you came.'

220 pagina's, leeftijd: 15+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier.

ZOEKEN NAAR ESTHER B. EN HET VOORVAL MET BENITO - Do Van Ranst (Davidsfonds)

Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito (2021) van Do Van Ranst is een ensemblestuk. Zes kinderen, deels vrienden, deels nog (helemaal) niet, worden bij elkaar gezet vanwege een psychologische schoolopdracht, ingegeven door het idee 'wat weten jullie nu werkelijk van elkaar?' en door een wel heel uitzonderlijk sterfgeval. Meer moet er over de plot niet gezegd worden, die is behoorlijk uniek voor een kinderboek. Die originele set-up geeft Van Ranst de gelegenheid om een boek te schrijven zoals er niet veel zijn. 

Wat eerst, zodra je begint te lezen, opvalt is Van Ransts sterke observatievermogen. Gezien door de ogen van Deef, die de scherpste kijker van de groep is, treffen ons vele details, die aan de ene kant de kinderen meteen scherp neerzetten (ze zijn heel, heel levendig) en aan de andere kant van deze jeugdroman een babbelboek maken. Dat laatste bedoel ik overigens als compliment, want het is soms een aangename ervaring om niet overal aanwijzingen en bedoelingen in te hoeven zien. Deefs navertellen waaiert soms wijd uit en dat maakt dat dit boek een klein beetje familie lijkt te zijn van Bizar van Sjoerd Kuyper (2019). Niet qua plot, niet qua toon, zelfs niet qua leeftijd van de personages - Van Ransts personages zijn jonger -, maar wel qua anti-strakgetrokkenheid. Het boek doet ook aan als familie van Van Ransts eigen Mijn vader zegt dat wij levens redden (2005), dat al net zo knap liet zien dat deze auteur een fijn oog heeft, en niet bang is voor een verrassende inval.   

Een ensemblestuk, met veel licht op elk kind afzonderlijk, dat biedt  Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito. Het boek leent zich perfect voor een toneelbewerking, inclusief achtergrondmuziek - zoals bijvoorbeeld, zeldzaam in een kinderboek, het songfestivalliedje dat de onlangs gestorven Armando Gama in 1983 voor Portugal zong. Verwacht dit soort fijne omweggetjes en ga ondertussen mee op zoek naar Esther B. 

254 pagina's, leeftijd: 12+. Koop of bestel dit boek bij je lokale boekhandel, of anders hier. 

NEE, HÈ - Anke Kuhl (Luitingh-Sijthoff)

Nee, hè van de Duitse Anke Kuhl ziet eruit als een 'gewoon' kinderboek, maar is een graphic novel. Dat is een blijmakende verrassing. Kuhls tekenstijl is geestig en warm. Ze schetst een dagelijks leven van twee meisjes in het begin van de jaren tachtig - haar eigen leven, want de ondertitel is 'Zo ging het echt'. 

In korte strips laat Kuhl ons op een luchtige manier kijkjes nemen in een gezin, en doordat het dus levensecht is, denk je steeds: ja, precíés! Hoe een van de meisjes bijvoorbeeld steeds aan het haar van haar vader wil voelen, wat hij leuk vindt, maar uiteindelijk niet, want dan moet hij het opnieuw in model brengen (sowieso erg leuk om eens een hele strip over haardrachten van ouders te lezen). Een ander sterk stripje laat zien hoe Anke in bed doodsangsten uitstaat omdat ze op televisie heeft gehoord dat de zon zal uitdoven. Of die waarin de meisjes een onderlinge ruzie uit laten lopen op een grappig wc-borstelgevecht. 

Kuhl gaat de grote onderwerpen overigens niet uit de weg, zowel de vriendin die papa blijkt te hebben en (terugblikkend) het dodelijke ongeluk dat de moeder heeft gehad komen aan de orde, maar ze zijn ingebed in de gezinsliefde die troost biedt. Daarmee doet Nee, hè altijd licht aan, maar niet wereldvreemd. Een heel charmant boek, dat meer lezers en kijkers verdient.    

Dit boek werd vertaald door Mariella Manfré. Het bevat 136 pagina's, leeftijd: 8+. Koop of bestel het bij je lokale boekhandel, of anders hier.