HUBERT GIVENCHY - VOOR AUDREY MET LIEFS - Philip Hopman (Leopold/Gemeentemuseum Den Haag)

Het wordt wellicht eentonig, maar ook over dit nieuwe kunstprentenboek, ons aangeleverd door uitgeverij Leopold en het Gemeentemuseum in Den Haag, ben ik weer heel erg enthousiast. Wat een schitterende reeks is het inmiddels!
Philip Hopman vertoont de vriendschap tussen modeontwerper Hubert Givenchy en actrice Audrey Hepburn. Dat doet hij vaak in twee verhalende lagen: bovenin zien we Huberts verhaal en onderaan op de pagina's dat van Audrey. Hopman blinkt weer op meerdere manieren uit in dit boek: in zijn mensfiguren (die fantastische rijen met modellen, met actrices, met chique publiek), in zijn stadsgezichten (de laatste plaat, Parijs in vol ornaat!) en in portretten: Audrey en Hubert komen sterk tot leven. We duiken in de jaren vijftig en zestig en kijken onze ogen uit.

HEKSENFEE - Brigitte Minne & Carll Cneut (De Eenhoorn)

Een meisje dat een feetje is, wil eigenlijk een meisje zijn dat een heksje is. Dat vindt haar moeder niet zo fijn, maar het feetje ontsnapt en verkeert een tijdje bij de heksen. En wordt zo een heksenfee. Dit boek verscheen vele jaren geleden en was een mooie samenwerking tussen schrijfster Brigitte Minne en tekenaar Carll Cneut. Maar nu is er een nieuwe Heksenfee. De tekst is wat bewerkt, en de tekeningen zijn helemaal nieuw. En dus fonkelt het boek op een heel andere manier. In warm rood en roze tekent Carll het verlangen van het fee-meisje. Maar ook de gesprekken die er óver haar en tegen haar worden gevoerd. Delibererende hoofden en handen zien we, maar ook, in het begin van het boek, een prachtige plaat waarop een hele groep feeënmeisjes voor een speelgoedwinkel staat - wat een schitterende vlakverdeling en wat een prachtig palet. Verderop in het boek komen daar grote bostaferelen bij. En hoewel die grijs en duister zijn, stelt Cneut ons gerust: aan het eind van het boek bloeit er een schitterend bloementapijt onder.
Wat een heerlijk-uitbundige remake!

OORLOG EN VRIENDSCHAP - Dolf Verroen & Charlotte Dematons - WAAR IS LUDWIG? - Floor Rieder (CPNB)

Ik ben veel te laat, veel te laat, want de kinderboekenweek 2016 is alweer een tijdje voorbij, maar ik wil toch nog laten weten hoe mooi de twee gelegenheidsuitgaven van de CPNB zijn. We waren allemaal erg verheugd toen Dolf Verroen het kinderboekenweekgeschenk te schrijven kreeg. Dat heeft hij vervolgens heel sterk gedaan. OORLOG EN VRIENDSCHAP is een van zijn meest pure boeken geworden. Het beschrijft een mooie, maar lastige vriendschap: die van Joop, de hoofdpersoon, met de geweldige jongen Kees (ook wel de 'bosgeest' genoemd) die uit een gezin met nazi-sympathieën blijkt te komen. Verroen noteert en laat de conclusies aan de lezer over. Maar juist daardoor is dit zo'n beladen kleinood.
De tekeningen van Charlotte Dematons bieden in mooie strookjes een inkijk in de wereld van de laatste oorlogsjaren. Knap wat zij met de kleine ruimte doet. En de houding van Joop op de covertekening is zó sprekend. 

Floor Rieder maakte een heel fijn kijkboek. Kat Ludwig is zoek, en Rieders boek is een straatje: het is een serie van geschakelde huizen waar Ludwig doorheen dwaalt. Van het huis waar verbouwd wordt tot aan 'snoepspecialist Het Stroopsoldaatje': Ludwig kruipt en sluipt door de bladzijden en wij kruipen en sluipen met hem mee. De tekst is op lekker bekkend rijm, en dus gaat 2016 jaar de Kinderboekweekgeschiedenis in als een jaar met sterke geschenken.
 

WORD WAKKER WALTER - Pieter Gaudesaboos & Lorraine Francis (Lannoo)

WORD WAKKER WALTER is een heel fijn en heel vrolijk prentenboek. Het gaat over de kleine Walter die steeds maar in slaap valt. Dat levert hilarische prenten op: Walter slaapt in het aquarium (stel je een jongetje voor dat ondersteboven slapend aan een tentakel van een octopus hangt), midden op straat (stel je een enorme ravage van auto's voor, die door een agent worden tegenhouden) en op zijn eigen verjaardag (Walter voorover in een taart). Zijn ouders zoeken allerlei deskundige en minder deskundige doktoren op, maar uiteindelijk ligt de oplossing op een heel ander vlak. De tekst is helder en mooi droog, en Gaudesaboos heeft zichtbaar plezier gehad in het inrichten van de grote, grote prenten. Lannoo gaf het voorbeeldig uit: op ruim formaat, met mooi papier en in een, zoals altijd bij Gaudesaboos, fijne vormgeving.

Dit boek werd vertaald door Siska Goeminne.

FLAMINGO! - Kim Crabeels & Marije Tolman (Lannoo)

Op de schutbladen dwarrelen ons de veertjes al tegemoet. Maar als we omslaan zien we eerst nog even, op de titelpagina, een prachtig roze ei. Nog een bladzijde verder is Flamingo daar: Flamingo met zijn ene poot. Dat wordt het thema van dit boek: hoe je ondanks beperkingen in je dromen moet durven geloven. De platen met alle mede-vogels van Flamingo zijn prachtig. Maar ook prachtig zijn de horizontale lijnen die daar tegenover staan: de stelten van Flamingo of de palmbomen. Flamingo is in fluoroze uitgevoerd en dat verleent een sterke wow-factor aan dit boek. Het zijn heerlijke platen, stuk voor stuk. Van de geluksovertrokken eindtekening tot aan flamingo die opgetrokken is uit grauw krantenpapier.
En natuurlijk is de sterke vormgeving weer van Herman Houbrechts.

HET BOEKENBOEK - Mirjam Noorduijn & Veerle Vanden Bosch (Leopold)

De ondertitels van dit boek luiden '1001 onverwachte dwarsverbanden' en 'Onmisbare jeugdboeken uit de Lage landen'. Daarmee wordt duidelijk wat HET BOEKENBOEK is: een avontuurlijk reis door kinderboekenland, waarbij veel belangrijke stations worden aangedaan.
Ja, een fijne reis, dat is dit boek. Het vraagt om bladeren - niet om rechtlijnig lezen. Het vraagt om graaien, om je verbazend van het ene naar het andere flonkerende te gaan. De auteurs hebben daarmee echt iets geweldigs gedaan: ze hebben die schat aan blinkend bijzonders uitgegraven en opgediept en vervolgens in alle schittering voor ons uitgestald.
Dit boek rust op drie pijlers: allereerst is er de research. De auteurs hebben inderdaad een hele massa boeken, interviews en websites gelezen en alles bekeken. Ze komen met verrassende extra weetjes, met bijzondere quotes en met opvallende dwarsverbanden. De tweede pijler is de structuur van dit boek. Door uit te gaan van onmisbare boeken en van onmisbare auteurs, en vervolgens categorieën te bedenken als 'op het nachtkastje van', 'quote van een bekend iemand', 'de bibliotheek van' en 'wat lezen we na' wordt bijna de hele Nederlandse en Vlaamse kinder- en jeugdliteratuur aan de orde gesteld.
De derde pijler is de sterke vormgeving. Die is van Pjotrs Grafisch Ontwerp (www.pjotr.be) en is niet alleen helder (en dat met al die te vermelden gegevens), maar ook helder. Skelet, ondergrond en bewegwijzering ineen.
Voeg daarbij de vele mooie illustraties (beeldredactie van Marie Lotte Hagen) en het volume van dit boek en je hebt een boek over onmisbare boeken dat zelf een onmisbaar boek geworden is.   

STEEN, PAPIER, SCHAAR - Inés Garland (Querido)

STEEN, PAPIER, SCHAAR kreeg in eigen land (Argentinië) én in Duitsland de hoogste jeugdliteraire prijs. Uitgeverij Querido pikte het boek op en liet het vertalen. Dat is een zeer gelukkige zet geweest, want deze roman behoort tot het allermooiste dat er de laatste jaren voor een young adultpubliek vertaald is.

Hoofdpersoon is Alma, die uit gegoede kringen stamt, en in de weekenden met haar ouders in hun tweede huis verblijft, een huis op een eiland in de buurt van Buenos Aires. Daar wonen ook haar - veel armere - beste vrienden Carmen en Marito. Ze groeien samen op, maar dan breekt de echte wereld in. De wereld van de militaire dictatuur van Videla, en het verzet daartegen. Alma wordt bevangen door een grote verliefdheid voor Marito, maar er zijn grote verschillen tussen hen: financiële en politieke.
We volgen Alma en de schrijfster doet dat op een prachtige manier - we tasten soms net zo in het duister als de hoofdpersoon zelf, maar we zijn méé verliefd en méé bezorgd, en het boek grijpt in, we denken aan wat we zelf zouden hebben gedaan, en we denken ook aan hoe verliefd we zelf zijn geweest.
STEEN, PAPIER, SCHAAR is, hoewel het in de tweede helft van de jaren zeventig speelt, een universeel boek. Een belangrijk boek. En een schitterend boek. Ik wens het vele lezers toe.

Dit boek werd vertaald door Corrie Rasink. 

EEN DIK JAAR JULIA & OT - Elle van Lieshout & Erik van Os/Sandra Klaassen (Lemniscaat)

Eerder schreven Elle van Lieshout en Erik van Os al twee afzonderlijke bundels over de dagelijkse belevenissen van de kleine Ot en zijn wat oudere zus Julia. Die boeken komen samen in EEN DIK JAAR JULIA & OT, waar ook 31 nieuwe verhalen en versjes in staan. Bovendien bevat deze uitgave splinternieuwe tekeningen door Sandra Klaassen.
Het is een rijk boek geworden. Het is bijna een apart genre binnen de kinderliteratuur: dagelijkse belevenissen van kleuters. Zo zijn er reeksen van Miep Diekmann (Hannes en Kaatje), van Lydia Rood (Rozemarijn), van Francine Oomen (Saartje en Tommie) en van Marieke Smithuis (Lotte en Roos). Maar met Julia & Ot voegden Van Lieshout & Van Os een heel fris duo toe.
In dit dikke boek wordt de loop van een jaar losjes gevolgd. Elk verhaal bevat herkenbare elementen, maar zeker ook authentieke toevoegingen. Dat zit hem met name in de fijnzinnige humor. Lees bijvoorbeeld dit  gesprekje uit het verhaal SLAGROOMTAART EN OORLOG:

'Nee,' zegt papa. 'Nou ja, er is altijd wel ergens oorlog, maar dat is ver weg.'
Ot likt zijn mokkavingers af en blaast met zijn rietje bellen in zijn appelsap. 'Hoe ver weg?'
Papa wijst naar de zee. 'Heel ver weg. Helemaal aan de andere kant van de zee. En dan nog veel verder.'
'En kan de oorlog dan niet hier komen?' vraagt Ot.
'Nee,' zegt Julia, 'want de zee ligt ertussen.'
'O,' zegt Ot, 'hebben ze daarom overal zeeën tussen gelegd?'

Een extra troef van dit boek zijn de versjes. Die zorgen voor een prettige afwisseling en hebben precies dezelfde montere sfeer als de verhalen. Daarbij is het boek ook mooi groot uitgegeven, met full-colour tekeningen en een stofomslag - een heel fijn voorleesboek dus.

DE DROOM VAN ALBERT - DIT BEN IK - PIET EN DE ZEE - Arend van Dam & Alex de Wolf (Van Holkema & Warendorf)

Bij uitgeverij Van Holkema & Warendorf maakte Arend van Dam furore met grote boeken met korte verhalen over de Nederlandse geschiedenis (LANG, LANG GELEDEN... het begin van een hele reeks). Nu is er een kleine afgeleide serie: boeken op zeer simpele leesniveaus (AVI) over belangrijke personen in de geschiedenis. Er zijn er over de eerste man op de maan, over Leonardo Da Vinci en over Antony Fokker, maar ik las die over Albert Einstein, Piet Mondriaan en Rembrandt van Rijn. Een interessant concept, en het is allemaal al te lezen in groep 3 en groep 4 (maar oudere lezers mogen natuurlijk ook naar deze boeken grijpen!). Tekenaar Alex de Wolf leverde een uitzonderlijke prestatie: zijn vele kleurentekeningen zijn een boek op zich. In los gekwaste kaders vat hij vele dioramaatjes, waarin hij soms heel virtuoos de kunst van Mondriaan of Rembrandt een ontmoeting aan laat gaan met zijn eigen, vertrouwde tekenstijl. Sterk werk!

HARRY POTTER EN HET VERVLOEKTE KIND - J.K. Rowling & Jack Thorne (De Harmonie)

Het is een ontroerend weerzien. Ik weet nog hoe ik bijna in de pagina's klom, tijdens het lezen van deel zes en zeven van de Harry Potterreeks, en nu is er het 'achtste verhaal', zoals in het boek staat (dat aangekondigd is als deel één en twee, dus er komt nog meer, hopelijk). Dat achtste verhaal is een toneelstuk. Dat leest anders, uiteraard, maar al snel zit je helemaal in de Potterwereld, en heb je het gevoel dat er allerlei sluiers weggetrokken worden. Via de hoofdpersonen van dit deel (Harry's zoon Albus en Draco's zoon Scorpius) reizen we door de tijd, en dus geeft dat Rowling een geweldige kans (die ze niet laat liggen) om de parallelle mogelijkheden van Potters verhaal te tonen. Ook kan ze ons daarmee geliefde personages (zoals Sneep!) weer even laten ontmoeten, maar de boodschap die dit stuk uiteindelijk doorgeeft is zeer gelaagd en eigenlijk ook zeer droevig. Zoals ook bij met name de laatste delen uit de reeks is Rowling de lezer steeds vele stappen voor, niet alleen op plotgebied, maar zeker ook op ethisch gebied. Dat is misschien wel de grootste kracht van dit nieuwe deel: het doet je denken over wat er op lange termijn blijft van trieste gebeurtenissen, en hoe je soms zou wensen dat ze er niet waren geweest, maar als je dan beter nadenkt, dan... Ook zien we Harry Potter op z'n kwetsbaarst, en op z'n melancholiekst. De humor die vooral van de jonge Scorpius komt, en de verrassend andere kant die we van Draco leren kent maakt het lezen van HARRY POTTER EN HET VERVLOEKTE KIND opnieuw tot een veelzijdige ervaring. Een ervaring die we kenden van de vorige zeven delen. Overspannen waren ze, de verwachtingen, zeker voor echte fans (waar ik mezelf toe reken). Maar Rowling beschaamt ze niet.

Dit boek werd uiteraard weer vertaald door Wiebe Buddingh'.

HET GEHEIM VAN MONTEVIDEO - Hanneke Hollander & Jelle F. Post (Uitgeverij De Kunst)

Hanneke Hollander werkt bij architectenbureau Mecanoo. Dat bureau ontwierp de Rotterdamse wolkenkrabber de Montevideo, een van de toonaangevende gebouwen op de Kop van Zuid. Uitgeverij De Kunst geeft nu een non-fictieboek uit over dat gebouw.

Hollander pakte het niet traditioneel aan (plaatjes en veel te lange stukken uitleg) - nee, ze verzon een spannend fictieverhaal over Roy van elf die samen met zijn beste vriend Milan van dichtbij de ontknoping van een misdaad meemaakt. Dat is knap gedaan van de schrijfster, want allerlei begrippen die in een non-fictieboek over architectuur (of over Rotterdam, of over kunst) niet zouden misstaan, komen er ongemerkt in voor en belemmeren de voortgang van het verhaal niet. Ze worden nu na elk hoofdstuk kort toegelicht.

Een goede indeling dus - en ook heel helder. De charmante tekeningen van Jelle F. Post helpen daar zeer. Ze zijn laconiek, maar tegelijkertijd bijzonder informatief. Bovendien weet Post raad met zowel mensfiguren als gebouwen - iets dat je niet vaak ziet. Leuk non-fictieboek!

KOM JE VERDWALEN - Lotte van Dijck (Querido)

Lotte van Dijck debuteert met een dichtbundel. Of is het geen dichtbundel, maar een bundel met aanzetten tot een filosoferend gesprek? Of zijn het kijk-platen, waarbij de tekst een beetje richting geeft?
Het mooie van KOM JE VERDWALEN is dat al deze omschrijvingen kloppen. De versjes - als het versjes zijn - blijven heel kort, maar er is net genoeg ritme en rijm om ze als kleine repeterende melodietjes in je hoofd te doen belanden.
Het meest intrigerend is de samenwerking tussen tekst en beeld. Van Dijcks minieme hoofdpersoontjes (een muis, een meisje, een egeltje, een eendje, een lam, een ezel) vinden hun weg in de textuur van dagelijkse zaken (een deurmat, een wolk, een afvoer, wolken, blaadjes, de hals van een gitaar) en de door Van Dijck geleverde zinnetjes duwen je gedachten, die toch al gekleurd werden door wat je voor je ziet, net even een onverwachte kant op.
Dit is filosofiepoëzie die op een ongebruikelijke manier beleefd kan worden. Dit is leuk.

VOETTOCHT OVER HET IJS, SHACKLETONS EXPEDITIE NAAR DE ZUIDPOOL - William Grill (Fontaine uitgevers)

Een van de genomineerden in de categorie 'non-fictie', bij de Deutsche Jugendliteraturpreis, afgelopen maand in Frankfurt uitgereikt was dit boek van de Engelsman William Grill. Nu is het ook in het Nederlands te lezen en te bekijken. Zowel tekst als tekeningen zijn van Grill. Hij belicht de expeditie die Ernest Schackleton in 1914 wilde maken: hij was van plan om met zijn bemanning te voet Antarctica over te steken.
De expeditie mislukte, maar er kwamen geen mannen om, en dus sprak Shackleton na afloop: 'De enige echte mislukking is om helemaal niet op onderzoek uit te gaan.'
Het 74 pagina's tellende groot-formaat boek neemt ons stap voor stap mee in het grote Zuidpoolavontuur. Grill schrijft helder en temporiseert vooral helder: hij neemt de tijd, maar vermoeit niet met veel te veel woorden. De grote pagina's blinken uit in een mooi evenwicht tussen tekst en beeld. Als de bemanning wordt voorgesteld doet hij dat door middel van een mooie, overzichtelijke spread, met alle namen en bij elke naam een mensfiguur. Ook de honden die meegaan worden allemaal getekend, en allemaal bij naam genoemd. Dat geldt ook voor de materialen, voor de wekenlange episodes van wachten, voor de routes, voor de afloop.
Een schitterend bewaarboek met een prachtige vormgeving.

Dit boek werd vertaald door Annelies Verhulst.

THUIS - Carson Ellis (Leopold)

Nog maar onlangs kwam haar furore-makende prentenboek KEK IZ TAK? uit, en nu is er alweer een tweede vertaling van de schrijfster en tekenares Carson Ellis: THUIS.
Het gaat in dit boek over woningen. De platen zijn vaak adembenemend. Of Ellis ons nu meeneemt naar een rommelhuis, een holleboomhuis, een zeehuis (met prachtige ridders op zeepaardjes), het huis van een baboesjka, dat van een wasbeer, een huis op een klif of onder een glazen koepel: de platen zijn steeds zo spannend opgebouwd dat je blijft kijken. De gedempte kleuren doen stemmig aan, maar niet droevig en altijd warm.
De humor in dit boek komt ook tot uiting in de tekst, waar het op een gegeven moment gaat over het huis van een Slowaakse hertogin en het huis van een Keniaanse smid.
THUIS is een prachtig huizenboek, een prachtig kunstboek en een prachtig prentenboek.

Dit boek werd vertaald door Studio Bos.

MINI EN DE VERRASSING VOOR OMA (De Eenhoorn) - MAMA MEDUSA (De Eenhoorn) - JAN TOOROP, HET LIED VAN DE TIJD (Leopold/Gemeentemuseum Den Haag) - alles door Kitty Crowther

Ik kan het iedereen van harte aanbevelen: een tijdje in het heerlijke gezelschap van Kitty Crowthers tekeningen doorbrengen, via het (her)bekijken van haar drie laatste in het Nederlands vertaalde prentenboeken. Sinds ze in 2010 de Astrid Lindrgen Memorial Award kreeg is ze op volle kracht doorgegaan met het maken van uitzonderlijke verhalen en deze drie nieuwe zijn allemaal recht in de roos.

JAN TOOROP, HET LIED VAN DE TIJD is een deel in de onvolprezen kunstprentenboekenreeks van Leopold en het Haags Gemeentemuseum. Het bevat slechts twee pagina's tekst. Eén waarop Crowther vertelt over Jan Toorops afkomst (Indië) en zijn reis naar Nederland, en één waarop zijn motto terugkomt: Een tekening is als een horizon, of een gezicht: er ligt altijd iets achter. De rest van het verhaal wordt in beelden verteld. Kitty Crowther laat heel mooi zien hoe Toorops eerste visuele imprints (twee prinsessen uit het wajangspel) een rol zijn gaan spelen in zijn kunst, en hoe hij zijn overtuigingen daarna weer doorgaf aan zijn dochter Charley. Crowthers golvende lijnen en Toorops indringende gezichten gaan een prachtige verbinding aan.

MAMA MEDUSA verscheen in 2015 en gaat over de langharige jonge vrouw Medusa die een mooi meisje baart. Ook dit is een feestboek, omdat er zoveel uitbundigs te zien is. De lange goudkleurige haren van Medusa waaieren uit, omspannen het baby'tje en kunnen zelfs verschijnen in de vorm van een paardje of een heel ABC! Prachtig zijn ook de voor Kitty Crowthers werk typerende veelkleurige groepen mensen of kinderen, en de kleine plantjes, polletjes, schelpjes en hun levende bewoners.

Die laatste spelen een hoofdrol in de laatste Mini: MINI EN DE VERRASSING VOOR OMA, zojuist verschenen. Mini en haar vader Poka kenden we al, maar als Mini een prachtige schelp vindt en die mee naar huis neemt om aan oma te geven, blijkt het de hoed van Berkarte, een bernardkreeft, te zijn. Die graag een kaartspel wil doen met Mini. Maar intussen zoeken zijn zes vrienden hem...
Het verhaal is grappig en origineel en fijn-absurd (maar niet té). En de tekeningen zijn weer vol van kleur, sfeer en warmte.
En dus zijn MINI, MEDUSA en TOOROP weer drie heerlijke voortgezette kennismakingen met deze grootmeesteres. Met tekeningen waar altijd iets achter ligt.

WIE JE MORGEN BENT - Rebecca Stead (Querido)

Op pagina 302 zegt een van de hoofdpersonen uit dit boek: 'Dit is wat leven is. Leven is waar je slaapt en wat je ziet als je 's morgens wakker wordt en aan wie je je rare droom vertelt en wat voor ontbijt je eet en met wie. Leven is niet iets wat je overkomt. Het is iets wat je zelf de hele tijd doet.'
En dat laat zien welke ontdekking Bridge, Emily, Celeste, Tabitha en Sherm (de vijf jonge protagonisten) elk voor zich doen - hoe het leven is en hoe het zich voortrolt als de tijd dat ook doet. Wie ze zijn, wie ze waren en wie ze morgen zijn. Schrijfster Rebecca Stead, die we kennen van ALS JE TERUGKOMT en DE SPIONNENCLUB, kiest niet voor de meest gangbare young-adult-books-weg: een dappere hoofdpersoon in extreme omstandigheden, met moed en liefde en hoogspanning. Ze kiest er juist voor om te laten zien hoe 'gewone' meisjes (en één 'gewone' jongen) hun leven leren te leven. Dat doet ze in korte, fijn geschreven hoofdstukken en met een bijzondere constructie: van één van de hoofdpersonen weten we pas laat wat haar beweegt en wat er nu eigenlijk precies gebeurd is. Daarin, en ook in de beginkeuzes van het boek, is dit boek uitzonderlijk. Ik heb er erg van genoten en wilde er met plezier steeds weer naar terug - om weer even verder te kunnen lezen.
 
Dit boek werd vertaald door Jenny de Jonge.

DE VOGELS - Ted van Lieshout & Ludwig Volbeda (Leopold/Gemeentemuseum Den Haag)

Opnieuw een hoogtepunt in dit toch al rijke prentenboekenjaar en opnieuw een hoogtepunt in de reeks kunstprentenboeken van uitgeverij Leopold en het Haags Gemeentemuseum.
Ted van Lieshout leverde voor DE VOGELS een korte, omlijstende tekst, die enkel een mooi, sierlijk sokkeltje wil zijn voor de tekeningen van Ludwig Volbeda. Volbeda maakte zijn debuut in de kinderliteratuur eerder dit jaar, met zijn exuberante bijdrage aan Benny Lindelaufs HOE TORTOT ZIJN VISSENHART VERLOOR. Nog in hetzelfde kalenderjaar zet hij een grote stap: in zijn gedetailleerde spreads werd kleur toegelaten. Dat pakt heel goed uit: DE VOGELS is een intense kijkervaring, waarin twee standbeelden centraal staan, een standbeeld van een man en een standbeeld van een vrouw. Twee standbeelden die naar elkaar verlangen, en omdat de vogels hun postiljon d'amour zijn komt er uit dat verlangen iets heel moois voort. Het is een genot om naar de verschillende aspecten van Volbeda's aanpak te kijken: soms een overzichtsprent (bijna een zoekprent), soms een abstracte verbeelding van dat wat er met de twee geliefden gebeurt, soms een opzet in kadertjes, soms wijd uitlopende beelden.
Het idee, de uitwerking, de typografie, de enscenering: alles is prachtig aan DE VOGELS. Bovendien stimuleert dit boek het ontdekken, het nadenken, het interpreteren: oftewel - een grootse nieuwe Volbeda/v Lieshout. 

DE RING VAN KONING SALOMO - Lida Dijkstra & Martijn van der Linden (Luitingh-Sijthoff)

Vijf jaar geleden verscheen VERHALEN VOOR DE VOSSENBROERTJES, een verrassend antwoord van Lida Dijkstra op Vanden Vos Reynaerde, met heerlijke tekeningen van Thé Tjong-Khing. Uit dat prachtig uitgegeven boek bleek al hoe goed Lida is in het bewerken en hervertellen van oude verhalen. Ze maakte er een fris boek van.
Onlangs verscheen het volgende boek in deze 'reeks': DE RING VAN KONING SALOMO. Dit keer zijn de tekeningen van Martijn van der Linden (in full-colour, op elke bladzijde geeft hij fijn aarde en hemel onder en boven Dijkstra's verhaal) en stammen de verhaalflarden, door Dijkstra aaneen gesmeed, uit Joodse, Arabische en Islamitische bronnen. Ze gaan allemaal over koning Salomo, die een bron van wijsheid was, en, blijkt uit dit boek, ook soms een bron van gekte. Hoofdpersoon is de zwerfjongen Sem, die aan het hof mag komen werken als lampenolieververser en verder komen er engelen, demonen, bedienden, een driepotig hondje, en natuurlijk de koningin van Sheba in voor.
Het boek is opnieuw in niet-per-se-rijmende versvoeten geschreven, kleurrijk en toch toegankelijk. Daarmee werd DE RING VAN KONING SALOMO weer een fijn lees- en vooral voorleesboek.

PRETPARK DE POEPFABRIEK - Marja Baseler & Annemarie van den Brink & Tjarko van der Pol (Luitingh-Sijthoff)

De informatieve boeken voor volwassenen die ons voorlichtten over onze spijsvertering deden het de laatste jaren heel goed. Nu is er een soort DE MOOIE VOEDSELMACHINE van Giulia Enders voor kinderen: Marja Baseler en Annemarie van den Brink schreven met PRETPARK DE POEPFABRIEK een helder en vrolijk boek over de weg die ons eten in ons lichaam aflegt, of eigenlijk over hoe poep gevormd wordt. Het is een groot formaat prentenboek geworden, waarin vooral ook de vormgeving (van Stan Van Steendam) en de tekeningen van Tjarko van der Pol opvallen. Van der Pol heeft overduidelijk plezier gehad met dit verhaal. Het is prettig speuren op zijn mooie overzichtsbladzijden (van o.a. de maag, de dunne darm en de dikke darm). Er zijn grappige details die gevolgd kunnen worden, maar het beste aan dit boek is dat het kinderen écht voorlicht over de stoelgang. Alle vragen die in je opkomen tijdens het lezen worden aan het eind beantwoord, en dan is er ook nog een wc-poster die goede adviezen geeft. Een aanstekelijk non-fictieboek over een onderwerp waar we in de kinderliteratuur nog weinig over lazen. 

ALASKA - Anna Woltz (Querido)

Als Anna Woltz over een jongen of een meisje schrijft, dan worden wij die jongen of dat meisje. Anna kan aan de hand van niet al te ingewikkeld geformuleerde observaties zo goed overdragen hoe het is om nu juist de pech te hebben die haar hoofdpersoon heeft, dat wij ons volledig vereenzelvigen. In ALASKA, haar nieuwste en wéér geweldige boek, zijn dat zelfs een jongen én een meisje. Sven en Parker beginnen aan een brugklasschooljaar, en ze zijn allebei relatieve buitenstaanders, ze komen allebei 'van Mars'- Parker maakt de fout al in een van de eerste dagen haar liefde voor haar hond Alaska te belijden (op een wat ongewone manier) en Sven heeft een ernstige vorm van epilepsie. Moeizame bijkomstigheid: die twee hebben vrijwel meteen een hekel aan elkaar. Dat laatste draait Anna Woltz virtuoos om, en daarbij legt ze de achterliggende angsten en trauma's van de kinderen beetje bij beetje bloot.
Anna Woltz is een psychologieheldin, maar dan is er ook nog die heerlijke, licht-komische-maar-toch-heel-ernstige toon ('Als er een sport was die epilepsie heette, dan zou ik echt nooit van mijn leven op epilepsie gaan.') en een héél spannend en toch geloofwaardig plot. Plus: een heerlijke hoofdrol voor een prachtige hond, als een kleine referentie aan haar ook zeer goede boek RED MIJN  HOND.
Na GIPS, de Gouden Griffel van dit jaar, heeft ze 't dus gewoon wéér geflikt, super-Anna.
   

EEN VRIENDJE VOOR ALTIJD - Eoin Colfer & Oliver Jeffers (De Fontein)

Sommige prentenboeken koop je alleen al om de cover. Wat ziet dit boek er mooi uit! Maar dan zijn er natuurlijk ook de wereldwijd bekende namen Colfer en Jeffers die aantrekken. En ze stellen niet teleur. Colfer schreef een mooi en lief verhaal over een imaginair vriendje dat langzamerhand een beetje last begint te krijgen van het feit dat een denkbeeldige vriendschap altijd aan tijd gebonden is: uiteindelijk wordt het imaginaire vriendje vervangen door een echt exemplaar. Maar wat als het imaginaire vriendje eenzaam wordt? Dan is de oplossing natuurlijk: een fantasievriendje voor het fantasievriendje. Het verhaal is wat omvangrijker dan dat van een traditioneel prentenboek, maar de luchtige tekeningen (met spaarzaam, maar heel effectief kleurgebruik) houden de hoeveelheid tekst heel mooi in balans. Zeer aantrekkelijk dus, dit boek. En heerlijk vertaald door onze eigen Koos Meinderts!

DE BELEVENISSEN VAN EEN MUURBLOEM - Stephen Chbosky (Prometheus)

Meestal tip ik hier boeken die kort geleden zijn verschenen, maar dit keer is het een heel belangrijk boek dat in 1999 in de Verenigde Staten en in 2011 in Nederland verscheen, en dat ik om onbegrijpelijke redenen niet eerder las.
THE PERKS OF BEING A WALLFLOWER is niet alleen een Young Adultboek, maar ook een film. Misschien werd de film nog bekender dan het boek, want de Nederlandse vertaling is nauwelijks nog te krijgen. Niet erg, want dit boek kan misschien maar beter in de oorspronkelijke taal gelezen worden.
Het boek is een briefroman. Alle brieven worden, als een soort therapie, door hoofdpersoon Charlie (16) geschreven. Hij vertelt over zijn leven. Over hoe hij in het jaar dat de roman beslaat leerde hoe het is om écht te zijn. Charlie is daarmee een van de gedenkwaardigste personages uit de jongerenliteratuur. Dit complexe, en tegelijkertijd heldere boek bevat zoveel lagen en gedachtestromen, dat je eigenlijk meteen nadat je het uit hebt nog een keer opnieuw wilt beginnen met lezen. Het boek is direct en rauw, er zijn drugs, er is seks - maar het gaat over iets veel wezenlijkers, het gaat over het ontrafelen van wie je bent en over het feit dat er in je leven misschien wel allerlei keuzes voor jou gemaakt zijn, maar dat er altijd keuzes overblijven die dóór jou gemaakt kunnen worden.
DE BELEVENISSEN VAN EEN MUURBLOEM is - ook zeventien jaar na dato - een behoorlijk rijke, zelfs revolutionaire roman, en sowieso een van de allerbeste in de YA-geschiedenis.   

VENTJE ZOEKT EEN VRIENDJE - Ingrid & Dieter Schubert & Ted van Lieshout (Lemniscaat)

Je hoeft nog geen drie spreads ver te zijn, of je weet al dat VENTJE ZOEKT EEN VRIENDJE een heel fijn prentenboek is.
Bewijzen? Op de eerste spread lezen we de beginzinnen van het verhaal op rijm, en die staan er meteen: 'Ventje heeft geen vriendje. ventje speelt alleen. Er zijn alleen maar vriendjes van een ander om hem heen.'
Op de tweede spread zien we - naast het ventje dat verlangend naar een slakje kijkt (misschien is dat wel een goed vriendje voor hem?) - een prachtige grijze strook achterland, met schaduwachtige gevels en zwarte autootjes op zakelijke bruggen.
Op de derde spread biedt Ventje een klaproos aan aan een bekend standbeeld ('De ballerina' van Degas) maar en passent krijgen we ook een paar andere kunstwerken op deze pagina te zien, waarmee deze spread meteen al een van de hoogtepunten van het boek wordt.
En zo gaan de (vooral visuele) vondsten van dit boek door tot aan het einde van het boek. Het is duidelijk: de makers hebben zich enorm geamuseerd. Het wordt gedragen door een warm en toegankelijk verhaal, en dus is ook deze nieuwe 'Schuberts' een hoogtepunt in hun oeuvre.

DE APPEL VAN MAGRITTE - Klaas Verplancke (Lannoo)

De aanprijs-zin op de sticker bij dit prentenboek luidt: 'Een bijzonder prentenboek over kunst en surrealisme'- en een bijzonder prentenboek, dat is het zeker. Het is een van de meest intrigerende kunstprentenboeken die ik ken, ik ben er dan ook heel enthousiast over. Klaas Verplancke maakte het in opdracht van het Museum Of Modern Art in New York en het moet welhaast een droomopdracht voor hem geweest zijn. Niet alleen omdat er veel dromen in het boek voorkomen, of omdat het Moma misschien het meest invloedrijke museum ter wereld is, maar vooral omdat de combinatie Verplancke-Magritte zeer gelukkig uitpakt. Alles klopt aan dit boek. Allereerst is er de heldere tekst, die eerst vertelt over René Magritte zelf, en dan over zijn beslissing om te gaan schilderen wat hij in zijn dromen ziet. Het eindigt met deze conclusie: 'Hij schildert het onmogelijke alsof het mogelijk is.'
En dan de platen. In een combinatie van warm ingekleurde details en veel mooi oningevuld gelaten vormen (bijvoorbeeld, treffend, het hoofd van de kunstenaar), met prachtige arceringen en sommige bijna driedimensionale onderdelen, stappen we heel langzaam in de fantasiewereld van Magritte. En dus snáppen we de stap van een geschilderde appel naar een geschilderde hoed, naar een geschilderde appelhoed. We snappen hoe een ei een vogel wordt. En dat zijn nog maar een paar voorbeelden uit dit rijke, rijke boek. Op het eind krijgen we ook nog voorbeelden van Magrittes echte werk te zien, plus een biografietje.
DE APPEL VAN MAGRITTE is niet alleen een van de sterkste prentenboeken van Verplancke, maar ook een van de echte uitschieters van dit toch al zo rijke jaar.  

WAAROM ZIJN ER ZOVEEL BLOTE MENSEN IN DE KUNST? - Susie Hodge (Lemniscaat)

Er zijn heel veel kinderboeken over kunst, en zeer veel geslaagde prentenboeken over kunst (zie hierboven), maar die gaan vaak over één aspect van de kunst of over één kunstenaar.
In WAAROM ZIJN ER ZOVEEL BLOTE MENSEN IN DE KUNST? wordt de héle kunst behandeld. Dat is natuurlijk een grote opgave, maar Susie Hodge kiest een goede invalshoek: de vragen die je over kunst kunt stellen. De titel zelf is al zo'n vraag, maar we lezen ook antwoorden op bijvoorbeeld:
Wat stelt het eigenlijk voor?
Waarom is alles zo wazig?
Doen kunstenaars elkaar na?
en vele andere.
Elke vraag wordt beantwoord aan de hand van een aantal treffende voorbeelden. De teksten zijn kort en helder, en daardoor heb je, als je het boek helemaal tot je neemt, niet alleen veel geleerd, maar ook een flink overzicht meegekregen. Bij elk vraag wordt ook weer naar aanverwante vragen verwezen en het boek is compleet met een woordenlijst, een register en een lijst van illustraties.
Een sterk kunstboek, met een mooie insteek.

Dit boek werd vertaald door Jesse Goossens.

DE KLEINE - Isol (De Harmonie)

Hoe gelukkig is het dat de Mexicaanse Isol in 2013 de Astrid Lindgren Memorial Award kreeg, en hoe gelukkig is het dat uitgeverij De Harmonie sindsdien haar boeken is gaan vertalen in het Nederlands. Na drie fenomenale prentenboeken: NOCTURNO, MIJN MOEDER IS EEN STEKELVARKEN en DE MOOIE GRISELDA is er nu DE KLEINE.

De ondertitel luidt 'Een waargebeurd verhaal', en het gaat dan ook over... alle baby's. Al op een van de eerste pagina's komt de Kleine uit de lucht vallen. Hij landt in het leven van zijn ouders en die bekijken hem goed, houden meteen al van hem, maar vragen zich ook van alles af: waarom beweegt hij alsof hij aan het luchtzwemmen is? Wat ziet hij met die bovenraampjes van hem? Wat wil hij als hij zijn toeter gebruikt? Stap voor stap wordt zijn entree in de wereld bezien, met originele beschouwingen en vrolijke lijntekeningen - en in al zijn luchtigheid gaat dit boek ook, met name aan het eind, behoorlijk de diepte in. Daarmee is DE KLEINE een boek voor alle leeftijden, voor alle kleinen en groten, het ontroert en het doet je glimlachen, en ja: opnieuw dus een fenomenale Isol.

Dit boek werd vertaald door Agnes Brunt.

DE OMA VAN DE OMA VAN MIJN OMA - Marc ter Horst & Eliane Gerrits (Gottmer)

Ze zijn bijna allemaal binnen: de boeken die over het thema van de Kinderboekenweek gaan (grootouders), en in de non-fictie-categorie is DE OMA VAN DE OMA VAN MIJN OMA een heel mooi voorbeeld van hoe zo'n onderwerp kan inspireren tot goed gelukte boeken.

Marc ter Horst vertelt over vroeger, deed dat ook al in zijn VAN OERKNAL TOT ROBOT, en hanteert een heel mooie vorm: bovenaan elk hoofdstuk (één spread) staat in grote letters: 'Mijn oma gaat naar de wc', daaronder: 'De oma van mijn oma deed het op een emmer' en tenslotte 'De oma van de oma van mijn oma deed het buiten.' En dan volgt steevast een heldere, toegankelijke tekst, die vaak verrassende informatie geeft.
Een heel fijne kennismaking met dat wat vorige generaties als gewoon beschouwden - met als gevolg dat we ook weer een beetje anders tegen onze huidige tijd aankijken. 

IN HET SPOOR VAN DE ECLIPS - Bronagh Curran (Gottmer) - WIJ, LEUGENAARS - E. Lockhart (De Fontein) - ALLES WAT JE LIEF IS - Nicola Yoon (Querido) - EEN - Sarah Crossan (Pepper Books) - DIT LAAIENDE VUUR - Estelle Laure (Querido)

Half september gaat Literatour van start: een boekenweek voor young adults. Met een lezingentournee, met de uitreiking van de Dioraphte Jongeren Literatuurprijs 2016, en hopelijk met veel te lezen boeken. Hierbij wat tips uit het aanbod van de laatste tijd:

In IN HET SPOOR VAN DE ECLIPS volgt de Ierse schrijfster Bronagh Curran aardig het spoor van John Green: de hoofdpersoon is een nerd-achtige jongen, er komen onorthodoxe ontmoetingen en vriendschappen in voor, er wordt een roadtrip ondernomen en er is een mooie rol voor de wetenschap. Nat van vijftien moet zijn plek in de populairiteitsranking op zijn nieuwe school zien te verdienen door het huis van een oudere man binnen te gaan, die 'Pedo Quincy' wordt genoemd. Nat en de 65-jarige sterrenkundige raken echter bevriend en wat volgt is een fijn verhaal met hartverwarmende gesprekken, wijze inzichten en een onverwachte liefde. (Dit boek werd vertaald door Esther Ottens).

WIJ LEUGENAARS is een boek dat je om de tuin leidt. En wanneer je doorhebt dat dat zo is, begrijp je ook waarom dat nodig was. Een heftig boek, waarin een geheim prachtig langzaam onthuld wordt. Het gaat over een viertal jongeren van ongeveer dezelfde leeftijd: elke zomer brengen ze door op een privé-eiland van hun rijke familie. Opa, die wel erg oud aan het worden is, is de pater familias, en er speelt ook nog van alles tussen de drie dochters. Maar goed, daar onttrekken de vier zich meestal aan. Meestal, maar niet altijd. Het verhaal wordt verteld door een van hen, Cadence, die ons vanaf het begin voorhoudt dat er gelogen wordt. Beheerst verteld, en origineel. En heftig dus - er is een liefdesverhaal, zoals in elke Young Adult, maar dat staat hier niet op de voorgrond. Of wel. Of toch niet. (Dit boek werd vertaald door Sandra van de Ven.)

ALLES WAT JE LIEF IS gaat over de achttienjarige Madeline, die zo allergisch voor van alles is dat haar moeder haar afgesloten van de buitenwereld heeft moeten laten opgroeien. Maar op een dag komt Olly, samen met zijn ouders en zusje, naast haar wonen. De verliefdheid slaat toe en dan moet Madeline kiezen wat ze voor het leven dat die verliefdheid met zich meebrengt op het spel wil zetten. ALLES WAT JE LIEF IS is een voortgestuwde roman, je wilt, ook vanwege de kleine hoofdstukjes, almaar doorlezen. Er zijn meer Young Adultboeken over een allesverterende verliefdheid, maar hier lijkt dat wel héél letterlijk te zijn. Het boek heeft grote vaart en biedt ook tekeningetjes, diagrammen en boekverslagen-met-spoilers. Bovendien werkt het verhaal heel vakkundig naar een grote wending toe... (Dit boek werd ook vertaald door Esther Ottens).

EEN van de Ierse schrijfster Sarah Crossan is na haar GEWICHT VAN WATER opnieuw een roman-in-verzen. Het boek loopt gelukkig niet over van de gewilde poëzie, maar dwingt je juist, door de rustige plaatsing van de zinnen, om geen details over te slaan. Het verhaal is origineel, het gaat namelijk over Grace en Tippi die een Siamese tweeling zijn. Sarah Crossan geeft ons echt toegang tot de gedachten van de meisjes. Het plotverloop voert ons naar hoge pieken en diepe dalen, tot op het hartverscheurende af. Daarmee is het veelbekroonde EEN een van de meest intense Young Adult-romans die er op dit moment zijn. (Dit boek werd vertaald door Sabine Mutsaers.)  


Het net verschenen DIT LAAIENDE VUUR van Estelle Laure vertelt over de zeventienjarige Lucille en haar tienjarige zusje Wrenny, die niet gespaard worden in het leven: hun vader zit in een inrichting en onlangs is hun moeder weggelopen. Lucille staat er alleen voor. Gelukkig is er de tweeling Eden en Digby, die zich om haar bekommeren. Eden is haar beste vriendin en Digby... die is sinds kort van jeugdvriendje veranderd in de jongen waar Lucille de hele tijd aan moet denken. In een wervelend verhaal (er gebeurt nog zo het een en ander) trekt Estelle Laure ons in Lucilles wereld. Dat doet ze op bijzonder literaire wijze: het meest opvallende van dit verhaal is de stijl. Laure schrijft geconcentreerd en origineel en probeert zich op geen enkele wijze aan goedkope pubertaal aan te passen, zonder dat ze daarmee te ouwelijk schrijft. Dat is knap. Ook mooi aan het boek: hoe alles niet per se goed komt (want dat zou ongeloofwaardig zijn), maar Lucille toch leert inzien dat ze een bijzonder meisje is, en dat haar omgeving haar meer in de gaten houdt dan ze denkt. (En ook dit boek werd op sterke wijze vertaald door Esther Ottens).

JUBELIENTJE EN DE HOED VAN OMA BLOOTJE - Hans Hagen & Philip Hopman (Querido)

De serie over Jubelientje en haar oma, levendig meisje en levendige oma, bestaat vijfentwintig jaar en Hans Hagen en Philip Hopman vieren dat op de mooiste manier: met een gloednieuw Jubelientje-boek. JUBELIENTJE EN DE HOED VAN OMA BLOOTJE is een van de leukste afleveringen geworden. Het overkoepelende thema is dit keer: musea. Jubelientje en haar oma gaan, soms samen met vriendje Dirk-Jan, naar allerlei musea: o.a. het Spoorwegmuseum, het Kinderboekenmuseum, het Muiderslot, het Rijksmuseum. Dat levert steeds heel fijne, vrolijke, originele hoofdstukjes op, waarin het smullen is van de dialoogjes tussen de kinderen en hun oma. Het boek loopt uit op de opening van een eigen Wat Heb Je Op Je Hoofd Museum.
Zodra je in een Jubelientje-boek leest is het thuiskomen in deze kinder-en-oma-wereld. Hagen vertelt helder, maar het leuke is dat hij soms net zo springerig met de verhaallijn om durft te gaan als een kind zou doen: omweggetjes naar woordspelletjes, naar korte inkijkjes in het verleden, naar grapjes.
De tekeningen zijn ook weer fantastisch. Zowel de prachtige gecomponeerde museum-beelden (die van de dinosaurus of de locomotief!) als de heerlijk volle, maar niet té volle overzichtsplaten (die van het museum van Jubelientje en Dirk-Jan), de enkele strip en de prachtige paginaplaat met oma en Jubelientje op zolder (pagina 34, een tekening die je ingelijst zou willen zien) - het is opnieuw Philip Hopman op zijn best.

APPIE EN OPA - Rian Visser en Tineke Meirink (Gottmer)

Als de nieuwste editie van de kinderboekenweek nadert (voor de editie van 2016 is gekozen voor het thema 'Voor altijd jong: grootouders in de kinderliteratuur'), schettert het gewoonlijk van de titels die iets met het thema van doen hebben. Maar waar ik óók zeer van hou zijn de bescheiden titels die niet met de grootste bombarie verschijnen, maar wel bijzonder sympathiek zijn. Een boek van de laatste categorie is het heel charmante APPIE EN OPA, geschreven door Rian Visser en getekend door Tineke Meirink. Het is een klein, dun boekje, waarin twaalf kleine verhaaltjes van elk één bladzijde zijn opgenomen. 'Verhaaltjes' is een te groot woord, het zijn meer schetsen, en juist dat maakt dat ik viel voor dit boekje. Appie en opa zijn duidelijk zeer goede vrienden, en samen kijken ze met één paar oude en één paar jonge ogen naar de wereld. Dat levert kleine, intrigerende episodes op waarin antwoorden worden gezocht op lieve vragen als: Mogen zwarte fietsen ook door groen licht rijden? Krijgen jonge vogeltje als ze oud zijn allemaal een eigen vogelhuisje? Waarom kunnen plantjes geen knuffel zijn? Hebben varkens ook kippenvel?
Deze titel stamt al uit 2002, maar kwam nu met een wat bewerkte tekst opnieuw uit. 'Tineke Meirink maakte totaal nieuwe tekeningen. APPIE EN OPA is een boekje geworden om te koesteren: aangenaam, bescheiden, warm.     

CIRCUS NACHT - Mattias De Leeuw (Lannoo)

Een meisje doet haar slaapkamerraam open. Het is avond. Een zwarte kat klimt naar binnen en samen doen ze circusspelletjes. De kat verdwijnt weer en het meisje valt in slaap. Maar als ze wakker wordt - het is nog steeds nacht - mist ze niet alleen de kat, maar ook het plezier dat ze met hem had. Gelukkig is er de circusposter aan de wand. De clown die erop staat afgebeeld komt tot leven en leidt haar het raam uit, naar een écht circus, en daar speelt ze mee met de clowns, de vuurspuwers en de acrobaten, net zolang tot ook Circus Nacht tot een einde komt - maar dan is er, de volgende ochtend...
Dit woordloze prentenboek is net zo mooi en exuberant als het debuut van Mattias De Leeuw: DE STELTENLOPER. Het baadt in prachtige blauwtinten, die zowel heerlijk koel als heerlijk warm aandoen. Het katje heeft een eigen verhaallijn, want waarom hij in het circus woont en daar wil blijven zien we op een van de laatste bladzijden. Behalve het fantastische kleurgebruik valt opnieuw Mattias De Leeuws zwier op: het gemak waarmee hij beweging vangt. Opnieuw dus een fijn groot boek van een van de grootste kinderboektekenaars in Vlaanderen.

CARRY ON - Rainbow Rowell (Van Goor)

Niet lang geleden was Rainbow Rowells boek ELEANOR & PARK een prachtige ontdekking, maar daarvóór verscheen FANGIRL al in het Nederlands. In die young adult roman gaat het o.a. over fanfictie. De hoofdpersoon schrijft dat, en gebruikt daar een personage voor dat Simon Snow heet. Een magie-leerling op een toverschool, die in de zomer naar de Normalen gaat, en een uitverkorene is. Duidelijk fanfictie van de Harry Potter-reeks dus. Om het nog interessanter te maken schreef Rainbow Rowell nu een écht boek over deze Simon Snow, een boek dus dat in elk geval uit de fanfictie-fascinatie van Rowell is voortgekomen.

De verrassing is dat CARRY ON een heerlijk te lezen fantasy roman geworden is die prima op zichzelf kan staan. Dat komt natuurlijk omdat Rowell zo'n goede schrijfster is. Het is interessant dat ze na ELEANOR & PARK zo'n heel ándere roman schreef, maar ergens heeft ze de twee genres (fantasy en realistisch liefdesverhaal) op een ideale wijze gemixt: CARRY ON wordt fraai overeind gehouden door de afstoting én aantrekking die er tussen achttienjarige Simon en de even oude Baz is. Het zindert tussen hen, en dat komt niet alleen maar door de magie.
CARRY ON is een boek geworden waarin het heerlijk wegzinken is, een stevige aanrader, en opnieuw heel natuurlijk, vloeiend en aangenaam vertaald, dit keer door twee grote namen onder de vertalers samen: Annelies Jorna en Ineke Lenting.

BABEL - Arnoud Wierstra (Gottmer)

Het nieuwe grote prentenboek van Arnoud Wierstra is een heel ander boek dan zijn vorige twee: al jarenlang bestudeert hij het werk van de schilder Pieter Breughel de Oude, en dan vooral De toren van Babel, uit 1563. In het voorliggende prentenboek situeert Wierstra het verhaal over de vliegdroom van zijn hoofdpersoon bij en op die toren. We zien in een tekstloze vertelling hoe de hoofdpersoon zijn droom waar probeert te maken: hoe hij vleugels vervaardigt en samen met zijn trouwe compagnons de kat en de uil tot helemaal bovenop de toren klimt, en dan... springt. Na de sprong zien we een prachtige reproductie van het Breughel-schilderij, waardoor duidelijk wordt hoe dit verhaal ingebed is in dit iconische kunstwerk (grappig: de muzikant uit zijn eerste boek zien we halverwege dit boek weer even terug). BABEL is een fantastisch prentenboek geworden, hoewel je het met evenveel recht een graphic novel zou kunnen noemen. Wierstra is trouw aan Breughel én neemt vrijheden, en dat is zo mooi in evenwicht dat onze aandacht niet alleen op een van de grootste werken van de schilderkunst van de Lage Landen wordt gevestigd, maar ook op het prachtige arceren, vertellen, opzetten van Arnoud Wierstra zelf.

BOER BORIS GAAT NAAR OMA - Ted van Lieshout & Philip Hopman (Gottmer)

De achtste BOER BORIS is er, en dit keer heeft het verhaal met het thema van de kinderboekenweek van 2016 te maken: oma's en opa's. Boer Boris gaat met al zijn geoogste appels naar oma, en Broer Berend en vriendinnetje Sam gaan mee (en natuurlijk ook de vaste dierenvrienden Hond, Kat en Muis). Ook deze aflevering heeft weer vrolijkmakend rijm ('Berend deelt de taart uit en Sam legt aan het paard uit [...]') en wat zijn er weer schitterende spreads van Philip Hopman! Een grote favoriet is die waarop de kinderen aankomen bij de fabriek van Oma. De auto's, de herhaling van het logo, de compositie, het kleurgebruik... En dan hebben we al een paar pagina's met over de zichtlijn trekkende treinen gehad, bijvoorbeeld die van de intercity, met levendige taferelen achter de raampjes, en het grijsblauw van de stad dat mooi afsteekt tegen het geelblauw van de trein - en verrek, zien we daar Ted en Philip zelf niet staan? In de trein, tussen de wagons, in overall, en heeft Ted daar nou een muisje op zijn hoofd?

BEATRIJS EN ANNABEL - Quentin Blake & John Yeoman (Meis & Maas)

Een schaap en een geit wonen al jaren op de boerderij en plotseling is daar de behoefte om een avontuur te beleven, om op reis te gaan. Het wordt niet een heel lange reis, maar wel een waarbij ze op zeer vernuftige wijze het hoofd moeten bieden aan een roedel hongerige wolven en een al even hongerige beer. Een vrolijk, hilarisch verhaal van John Yeoman, met de bekende, heerlijke tekeningen van grootmeester Quentin Blake.

Uitgeverij Meis & Maas - vooral werkzaam als uitgever van magazines die verbonden zijn aan bekende merken (zoals Lego of Barbie) - brengt ook (en steeds meer) kinderboeken uit, waaronder een nieuwe reeks vertalingen van het werk van Quentin Blake. In de vorm van prentenboeken met slappe kaft, voor de prijs van 7,50 euro.
BEATRIJS EN ANNABEL, in Engeland al in 1974 uitgegeven, is een van de eerste in de reeks. Een fijn initiatief, en goed dat er ook naar zijn oudere werk gekeken wordt.

Dit boek werd vertaald door Lidewij van den Berg.

TANGRAMKAT - Maranke Rinck & Martijn van der Linden (Lemniscaat)

Bekijk dit boek, lees dit boek - en het klimt meteen tot bovenin je jaarlijstje. Na MEMORYKONIJN maakten Maranke en Martijn een nieuw boek met een spel, en het resultaat is TANGRAMKAT, dat overloopt van het plezier. Allereerst de tekst: het is lang niet eenvoudig om zo geconcentreerd te schrijven als Maranke Rinck hier doet. De tekst getuigt van een perfecte timing en de grappen komen dus heel goed uit. Bijna bij elk omslaan moet je lachen. Hoe heerlijk moet het zijn om dit boek voor te lezen, om de platen aan te wijzen en te bewonderen en daarna om het tangramspel te spelen! De tekeningen van Martijn van de Linden zijn ongelooflijk sterk. Met alle beperkingen die hij zichzelf oplegde schilderde hij een boek bij elkaar dat eerder rijk aandoet dan karig. De spread met de vogels, bijvoorbeeld, schittert van kleur en vorm. Ja, in een toch al weelderig prentenboekjaar is dit een van de allergrootste titels. Het combineert Kunst met Pret en is daarmee een boek voor in de armen van heel veel ouders en heel veel kinderen.

THOMAS EN DE KERSTKARPER - Marit Törnqvist & Rita Törnqvist-Verschuur (Querido)

In 1987 studeerde Marit Törnqvist af van de kunstacademie met dit prentenboek. Haar moeder, die we tegenwoordig beter kennen onder de naam Rita Verschuur, schreef het verhaal naar aanleiding van hun gezamenlijke bezoek aan de stad Praag in de kerstperiode: daar worden tegen eind december karpers gegeten. Het verhaal gaat dus ook over de kleine Thomas die samen met zijn opa een kerstkarper koopt, maar het dier al snel Peppo noemt en er niet toe kan komen om hem op te eten. Het verhaal is een van de warmste kerstverhalen die ik ken en het is dus ook erg fijn dat uitgeverij Querido het boek na jaren opnieuw uitgaf (met een wat ander omslag en een net iets gewijzigde titel). De tekeningen geven het vertrekpunt aan voor Marits artistieke ontwikkeling, het is interessant er een recent boek van haar hand naast te leggen. Tegelijkertijd blijft het artwork ook fier overeind: het boek is een organisch geheel, waarbij het geschilderde Praag een schitterend decor vormt voor de aandoenlijke mensfiguren van Thomas en zijn opa. Een prachtige heruitgave. 

CRUMM... - Ruud Bruijn (De Vier Windstreken)

Tekenaar Ruud Bruijn, die in de jaren tachtig en negentig veel boekomslagen maakte liet in kinderboekenland een tijd lang niets van zich horen, maar hij is weer helemaal terug. En hoe! Met een geweldig prentenboek bij De Vier Windstreken, CRUMM... dat hij niet alleen tekende, maar ook schreef.
Het boek gaat over Cas die houdt van enge verhalen. Hij wil op zijn verjaardag dan ook het liefst een Monsterfeest geven. Zijn vrienden komen verkleed als monsters, maar Cas is eigenlijk wat teleurgesteld over de tamheid van het feestje. Tot het monster Crumm verschijnt, en dat monster zet de hele verjaardag op zijn kop.
Een wensvervullend verhaal dus, maar wat een kleur en wat een bruisende taferelen! Ruud Bruijn heeft echt alles uit de kast gehaald om een waarlijk monsterboek te tekenen. De details zijn schitterend (het confetti-windende monster!) en er zijn prachtige, tekstloze spreads, waaronder die van het huis waar de kleuren uit de schoorsteen spuiten en de laatste plaat die belooft dat het thema van zijn eerstvolgende verjaardag (enge dieren) ook aardig tot zijn recht zal komen. Exuberant en grappig, dat is CRUMM... en fijn dat Ruud Bruijns werk weer te zien is!

DE GOUDEN LIJST - Rindert Kromhout & Gerda Dendooven (Leopold)

DE GOUDEN LIJST is geen officieel boek uit de serie kunstprentenboeken die uitgeverij Leopold mede publiceert, maar toch zou het daar goed in passen: het vertelt namelijk over een schilder die door een echtpaar (dat een fijn huis heeft, fijn werk, een grote tuin en twee ondeugende kinderen) wordt ingehuurd om een schilderij te vervaardigen binnen een Gouden Lijst. Dat doet hij, maar wel pas na veel andere voorstellingen aangebracht te hebben. Het boek gaat dus over het plezier van het schilderen maar óók over het plezier van kunst om je heen hebben, want uiteindelijk zorgt al die kleurrijkheid ervoor dat het echtpaar steeds vrolijker wordt.
Rindert Kromhout schreef drie geweldige young-adult-romans over Virginia Woolf en haar Bloomsbury Group, en dit verhaal is nog een staartje van dat project - en een heel fijn staartje. De grote  platen met heerlijke kleurcombinaties, prachtige meubels en doortastende, aanwezige, soms komieke personages van Gerda Dendooven passen elk zo in een eigen gouden lijst, en samen zorgen Kromhout en Dendooven dus voor een blij makend, sterk prentenboek.

TIMO EN DE OPPASNINJA - Lisa Boersen (Gottmer)

Lisa Boersen schrijft boeken die uitgaan van een fijn-absurd uitgangspunt. Dat deed ze bijvoorbeeld in het heerlijke HOTEL TUSSENTIJD of in haar mooie debuut JANI KEKKE EN DE BLAUWE DAGDROMER. Ze is een van de weinige schrijvers in Nederland en Vlaanderen die consequent een humoristische, lichte toon hanteert. Dat is niet anders in haar naar nieuwe boek, TIMO EN DE OPPASNINJA. Omgeven door snelle, vrolijke tekeningen van Edwin Rhemrev maken we kennis met Timo, die een nieuwe oppas nodig heeft nu zijn oma haar knie gebroken heeft. Moeder is stewardess en dus af en toe een paar dagen afwezig. Gelukkig is daar het Au Pairbureau en een wel zeer ongebruikelijke au pair: Yushi, uit een ver eilandkoninkrijkje bij Japan. Hij is een ninja die toevallig ook nog goed Nederlands spreekt ('omdat het grappig klinkt'). In dit eerste deel uit een serie krijgen we de eerste soepel geschreven avonturen van Timo en Yushi, waarbij bijvoorbeeld een goudvis uitgelaten wordt. Een vrolijke zomerleesboek, dat doet uitkijken naar deel twee.

DE WONDERLINGEN - Brian Selznick (Lannoo)

Brian Selznick is wereldwijd bekend van DE UITVINDING VAN HUGO CABRET, niet in het minst vanwege de verfilming door Martin Scorsese ('HUGO'). Maar nu is Selznicks nieuwe boek uit, DE WONDERLINGEN. En je hoeft nog niet eens halverwege dit boek te zijn als je het al weet: dit verhaal heeft alle trekken van een klassieker.
Net als HUGO is het boek een hybride vorm van 'gewone' roman en graphic novel. Eerst krijgen we namelijk een groot fenomenaal getekend deel, waarin we kennismaken met allerlei ouders en zonen uit de familie Wonderling. Het opent in de achttiende eeuw met een scheepsramp en eindigt met een verwoestende brand in een Londens theater.
Daarna begint het geschreven verhaal, waarin de jonge Joseph in 1990 wegloopt en bij zijn excentrieke oom terechtkomt. Die blijkt een herenhuis vol nostalgie te runnen: overal zijn sporen van de diverse familieleden van de Wonderling-familie. Maar er is ook weemoed en onmogelijkheid. Met behulp van trouwe vrienden komt Joseph langzaam achter de waarheid van zijn ooms verdriet - dat met liefde en ziekte te maken heeft, het verhaal speelt niet voor niets in de vroege negentiger jaren. Het laatste deel brengt dan weer op magistrale wijze in beeld hoe het er in de latere jaren aan toegaat.
DE WONDERLINGEN is nog geslaagder dan HUGO, omdat Selznick het boek niet alleen op een waargebeurd verhaal baseerde, maar ook omdat zijn prachtige grijze tekeningen suggestief en emotioneel zijn, en omdat de vertelling weliswaar doortrokken is van Shakespeare, Keats en Dickens, maar toch ook helemaal van nu, of eerder: tijdloos, is.
Een klassieker dus, die je vele, vele kinderen gunt.

Dit boek werd superieur vertaald door Aleid van Eekelen-Benders.