DE NOOTJESROOF - Ulf Nilsson & Gitte Spee (Memphis Belle)

Zo'n klein samenlevinkje: een bos, wat dieren, iedereen is op vriendelijkheid uit behalve één vervaarlijke nootjesdief - dat treffen we aan in het eerste deel over inspecteur Gordon, de pad die vooral van muffins, stempels zetten en binnen zitten houdt en helemaal niet van erop uit moeten in de sneeuw. Het werd geschreven door de vermaarde Zweedse schrijver Ulf Nilsson van wie nog helemaal niet veel werk in het Nederlands beschikbaar is. De illustraties (heel fijn, met humor, met warme kleuren) van Gitte Spee komen ook van de Zweedse uitgave, maar zijn dus door Memphis Belle 'naar huis' gehaald. Het is te hopen dat de vertaling van de andere delen ook snel volgt, want wat kan die Nilsson schrijven! In elk verhaal zit dat vrolijk-laconieke, de pad en zijn nieuwe assistent het muisje zijn meteen échte karaktertjes, en dan krijgen we ook nog een dieren-Tatort-achtig speurdersverhaal mee. Dit is wat deze reeks brengt: plezier, voluit plezier.

Dit boek werd vertaald door Loes Randazzo.

ALLEMAAL AAN TAFEL! - Rindert Kromhout & Margriet Heymans (Leopold/Gemeentemuseum Den Haag)

De ondertitel van dit nieuwe kunstprentenboek luidt: Hoe Graaf Jan een meisje vindt dat precies weet hoe het hoort, en die ondertitel kan als een samenvatting van het verhaal van Rindert Kromhout gelezen worden. Graaf Jan moet een meisje zoeken en gaat daartoe met tafelzilver en servies op pad. Allerlei familie nodigen hem uit, omdat ze huwbare dochters hebben, maar uiteindelijk zoekt Jan een meisje dat op héél andere wijze weet 'Hoe Het Hoort.'
Dat is knap bedacht van Kromhout, want een verhaal rond dit moeilijke thema (tafelmanieren) is niet evident. Hij maakt er een lichte vertelling van, maar wel een met een serieuze grond.
Kromhout vindt een heerlijke match in Margriet Heymans, die taferelen tekende waarin je, als het een echte wereld was, eeuwig in zou willen blijven wonen. De kleuren zijn zacht, het is er mooi weer, en de interieurs zijn altijd van een evenwichtige schoonheid. De tekeningen met de kaders van de keukens en kamers van de groenteboer, de slager, de burgemeester et cetera zijn van een verbluffende schoonheid. Je zou ze in mooie dunne lijstjes aan je wand willen hebben hangen.
Het is ontroerend om weer een boek van Margriet Heymans in handen te hebben, en dan is het ook nog eens zo'n móói boek. De reeks uitgaves door het Haags Gemeentemuseum en uitgeverij Leopold is verrijkt met een heel, heel heerlijk exemplaar. 

DE ZEE ZIEN - Koos Meinderts (De Fontein)

Kees is opeens bevriend met Jan. Deze vriendschap tussen een vijftienjarige en een zestienjarige ontrolt zich tegen het decor van de late jaren vijftig: ze gaan vissen, ze praten over wat vrijheid werkelijk is en ze dagen elkaar uit. Dat wil zeggen: Jan daagt Kees uit, want hij vindt dat ze samen een hoge schoorsteenpijp moeten beklimmen om van heel boven de zee te kunnen zien. Uiteindelijk doet Jan dat in zijn eentje, omdat Kees niet durft. Maar: Jan valt, sterft - en Kees ziet dat gebeuren.
Dat levert een levenslang geheim en een levenslang schuldgevoel op, en vanuit het terugkijken op die vroege, bepalende gebeurtenissen, tientallen jaren later, begint het boek. Het schitterende boek. DE ZEE ZIEN is een - ondanks het thema - licht boek over vriendschap, vrijheid, dood, schuld en ook en vooral over eerste liefde. Jans tweelingzus Marijke zet Kees' hoofd en lichaam aan tot overkoken, en hoe mooi en sensitief zijn de passages die Meinderts hieraan gewijd heeft! Ook de dialogen tussen Jan en Kees strálen. DE ZEE ZIEN flonkert door zijn humor, door zijn compassie, door zijn enscenering en door zijn liefde en wordt daarmee een jeugdroman die alle leeftijdsgroepen verbindt. 
 

SURVIVAL - LYDIA ROOD (Leopold)

Het is altijd goed nieuws als een van onze belangrijkste schrijvers - Lydia Rood - een nieuwe jeugdroman aflevert. Dat goede nieuws komt gelukkig vrij vaak tot ons. Vorig jaar was er ALI'S OORLOG (uitstekend boek), de historische jeugdroman DE RIDDERS VAN ROSANDE (die ik nog niet las), volgend jaar is er XINIA'S WRAAK, en nu las ik SURVIVAL. Het gaat over Liesbeth van dertien, die door haar ouders op survivalkamp wordt gestuurd. In dat kamp, in de Ardennen, ontmoet ze allerlei leeftijdsgenoten, en leert ze de problemen en eigenschappen van die hele bonte mengeling lotgenoten kennen. Er gebeurt dus veel, het verhaal zit vol actie. Maar bovenal leert Liesbeth langzaam iets van zichzelf, en van haar ouders begrijpen. Want het wordt ons al snel duidelijk dat survivallen in dat kamp, waar ze zo tegenop zag, een makkie is vergeleken met het survivallen dat ze dag aan dag thuis moet doen. Met hulp van een paar bijzondere kampgenoten (bijvoorbeeld de stoere Raf) krijgt ze dan toch hier en daar inzicht in bijvoorbeeld de situatie van haar moeder - een mooi einde aan een levensecht boek.
 

TOT HIER EN NIET VERDER! - Isabel Minhó Martins & Bernardo P. Carvalho (Gottmer)

Een prentenboek uit Portugal, die zie je niet zoveel. Maar TOT HIER EN NIET VERDER! verdiende het om vertaald te worden. Goede zet dus, van uitgeverij Gottmer. Er wordt gespeeld met dat wat een prentenboek kan zijn: de generaal heeft aan de grens van de linkerbladzijde een soldaat op wacht gezet. Niemand mag de rechterbladzijde binnen, want die is voor de generaal zelf gereserveerd. Natuurlijk houdt de blokkade niet lang stand en wordt het een vrolijke chaos. Dit pleidooi voor vrijheid is getekend in bonte kleuren, met komische figuurtjes die met viltstift gemaakt zijn. Op de schutbladen worden alle personages voorgesteld, en ook daar valt (in de naamgeving) heel wat te gniffelen.

Dit boek werd vertaald door J.H. Gever. 

VOS & GOUDVIS - Nils Pieters (De Eenhoorn)

Na prentenboeken met tekst van Jonas Boets en Brigitte Minne en na DRAAK, een prentenboek met eigen tekst, komt Nils Pieters nu met zijn beste boek: VOS & GOUDVIS. Opnieuw schreef hij zelf de tekst, maar het bijzondere is dat die heel spaarzaam is, en precies aangeeft waar het in dit verhaal om gaat: een laatste mooie reis van twee vrienden. Die vrienden zijn Vos en Goudvis. Vos neemt Vis mee langs vrijwel alle delen van de wereld. Die woordloze platen zijn minder uitbundig dan Pieters' vorige werk, maar in hun geconcentreerdheid doen ze juist gevarieerder aan. Soms zijn ze donker, soms zijn ze vrolijk, soms ligt de nadruk op het landschap, soms juist op de twee vrienden. En aan het eind van het boek volgt een ontroerend einde. Fijne ontwikkeling, deze VOS & GOUDVIS!
 

IK ZIE JOU, ZIE JIJ MIJ? - Siska Goeminne & Alain Verster (De Eenhoorn)

Een man, die net uitvoerig zijn tanden heeft gepoetst. Een eenzame vis in een kom. Een oude, wat dommelende dame op een bankje in het park. Een hondje. Een jongen. Een kind in de bak van een bakfiets. Een nog onbekende mevrouw. Ziedaar de personages in het hoogst intrigerende IK ZIE JOU, ZIE JIJ MIJ? Dit is een van de meest bijzondere boeken die er dit jaar verschenen zijn. Siska Goeminne schreef een mooie, ritmische tekst, die je het liefst hardop wilt lezen. Het boek bundelt geheimzinnigheid en zomernamiddagsfeer tot een heel spannend geheel. Elk van de personages in dit boek doet iets rondom een pleintje. Op elke bladzijde gaat het 'verhaal' van een van hen verder, maar we komen steeds terug bij Alain Versters pleintje. De tekeningen zijn een wonder van schoonheid. Van kleur, van compositie. Er zijn ongelooflijk veel details, er is een beetje absurdisme, maar niet teveel, er zijn grappen en grapjes - en dat alles met Alains bijzondere technieken, zeer arbeidsintensief, tevoorschijn getoverd. Maar juist dat arbeidsintensieve levert een diepte op, die ervoor zorgt dat dit boek een mijmering in beeld wordt, een herinnering aan gelukkige dagen. Heel mooi is ook de tekstafsluiter, waarin de focus van de mensen en dieren op het pleintje verlegd wordt naar ons, naar de lezers. 'Waar ben jij?' vraagt het boek, en echt, je gaat terugbladeren naar de vele figuurtjes op de rijke pleinprenten - misschien heeft Alain jou stiekem toch al ergens neergezet! De vormgeving (van Leen Depooter) is sterk, die geeft het verhaal en het beeld alle ruimte om zich te ontplooien in het juiste tempo. En zo vertrekt de droom. Want ja, dit boek droomt zich bij je naar binnen en gaat daarna niet meer weg.

MEMORY KONIJN - Maranke Rinck & Martijn van der Linden (Lemniscaat)

Een prentenboek dat én mooi én grappig én inventief-vernieuwend is - hoe vaak kom je er een tegen? Met MEMORY KONIJN hebben we een bijzonder exemplaar. Het aloude Memoryspel omgeeft het boek, en dit bedoel ik letterlijk: de kaartjes van een Memoryspel dat bij het boek hoort krijg je cadeau, je kunt ze uit het karton, dat de achterflap van het boek is, drukken. Maar het spel wordt weerspiegeld in het verhaal, dat gaat over de aloude vraag: waar is degene bij wie ik hoor? Het ene konijn zoekt het andere, en dit geldt in het boek ook voor bijvoorbeeld een zoekende kip, een zoekende draak en een compleet zoekend volk.
Het over dit boek schrijven heeft iets beholpens, omdat er zoveel kanten aan zitten, die op een heel natuurlijk en eenvoudige manier in elkaar passen wanneer je het boek leest (of voorgelezen krijgt). Of wanneer je het boek spéélt - kijk, daar ga ik alweer, met mijn ingewikkelde beschrijvingen.
De stijl waarin Martijn van der Linden dit verhaal heeft getekend (hij heeft vele stijlen) verknoopt helderheid met gein. De niet al te uitbundige toevoeging van kleur werkt heel goed, het boek doet juist daardoor heel vrolijk aan.
Een boek dus, dat alles heeft. Haal het maar snel.