ALLE WENSEN VAN DE WERELD - Rian Visser & Janneke Ipenburg (Leopold)

Het is misschien niet helemáál het poëziedebuut van Rian Visser, want er zijn al eerder versjes bij uitgeverij Zwijsen uitgekomen, maar Alle wensen van de wereld is wel de eerste groots uitgegeven en groots geïllustreerde bundel. Visser verrast met een sterke, consistente verzameling poëzie, met 26 gedichten die licht rijmen en prettig vloeien, die bedachtzaam zijn en amusant en lief en fijnzinnig, van het eerste ('Half', over een nieuw iemand leren kennen die je niet meteen verstaat), tot het laatste ('Eind', over hoe alles een einde heeft, zelfs wij, maar... - en dan volgt een heel fijne laatste zin). Beide gedichten horen tot mijn favorieten, maar eerlijk gezegd was het heel moeilijk kiezen, zoveel moois bevat Alle wensen van de wereld.

Janneke Ipenburg komt met haar werk voor deze bundel krachtig binnen in de kinderliteratuur. Wat een schitterende interpretaties heeft ze van de woorden van Rian Visser gemaakt, wat een beeldreizen schotelt ze ons voor, en wat een rijk kleurgebruik! Het is alsof alle woorden van de bundel in een warme hand gevangen zijn en nu uit die hand met twinkeling naar ons toe getild worden - dat bereikt Ipenburg met haar illustraties bij dit werk. Twee bijzonder geïnspireerde makers bezorgen ons zo een boek dat als geheel bij het allerbeste hoort dat er dit jaar verscheen.  

48 pagina's, leeftijd: 9+. Koop dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier.

HET GOUDEN BLAD - Kirsten Hall & Matthew Forsythe (Christofoor)

Vorig jaar verscheen het prachtige Fokko heeft een trommel, waarin we in Nederland voor het eerst van Matthew Forsythe hoorden. Nu is er een tweede prentenboek, op tekst van Kirsten Hall, en het is weer behoorlijk betoverend. Het heet Het gouden blad en gaat over de dag dat de dieren in het bos inderdaad een gouden blaadje vinden. De boekverzorging is bijzonder: het blad is in het boek voorzien van een gouden laagje. Dat versterkt de vertelling, want de dieren in het bos raken verslingerd aan het blad, en als lezer en kijken kun je dat goed begrijpen. Je wilt er de hele tijd met je vingers overheen wrijven. 

Maar het goudlaagje is niet het enige bijzondere van dit boek. Mooi is ook de terugkerende opsomming van allerlei soorten kleuren ('grasgroen, lauriergroen, mosgroen, mintgroen, dennengroen, avocadogroen en bosgroen natuurlijk'), en vooral de pasteuze schilderwijze van Forsythe. In aardse tinten leidt hij ons een wereld van schakeringen binnen. Het gouden blad is een heel mooie, zintuiglijke ervaring.

Dit boek werd vertaald door Jeanette Kramp, 48 pagina's, leeftijd: 5+. Koop dit boek bij je lokale boekhandel of bestel het hier.

JAKOB EN DE ZEVEN GEVAREN - Jacques Vriens (Van Holkema & Warendorf)

Het is een gestaag en rijk oeuvre dat Jacques Vriens door de jaren heen neer heeft gezet. Ik ben fan, en verheug me altijd op een nieuwe toevoeging. Vriens' laatsteling, Jakob en de zeven gevaren, is er een uit zijn reeks historische verhalen. Het verhaal speelt aan het eind van de jaren vijftig en Vriens keerde tijdens het schrijven gedeeltelijk terug naar zijn eigen kinderherinneringen. We lezen over een klas met 52 jongens, over tafeltjes met een klep waaronder je je spullen op moest bergen, over bij te vullen inktpotjes, over de leesmap met De Lach erin (waarover gezegd werd dat er blote vrouwen in stonden) en over kinderen die krasjes op hun arm van de schooldokter kregen, om te bepalen of ze tbc hadden.

De hoofdpersoon, Jakob Veenman (een naam met niet per ongeluk dezelfde initialen als die van de auteur), groeit in de loop van het boek uit van een jongen die overal gevaren ziet naar een jongen die die gevaren te lijf is gegaan en zodoende heeft zien verdampen. Hij wordt daarin bijgestaan door zijn oudere broer, maar vooral door Claartje, het vrijgevochten vriendinnetje waarvan sommige familieleden vinden dat hij maar niet meer met haar om moet gaan.

Het boek is een echte Vriens geworden Het leest licht en helder, maar bevat warmte en gewicht. En de entree van het boek is heerlijk. Alleen de eerste zin al: 'Iedere dag als ik naar school loop, dreigen er zeven gevaren.' Of hoe Vriens even verderop in een tweetal zinnen de kar van de schillenboer typeert: 'Het ruikt alsof iemand stukjes rotte appel in je neus propt.' Jakob en de zeven gevaren is een fijne toevoeging aan het JV-heelal, en natuurlijk waardeerde ik ook zéér de ode die Vriens terloops brengt aan de boeken van An Rutgers van der Loeff.    

128 pagina's, leeftijd: 10+. Koop dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier.

DROMER - Mark Janssen (CPNB)

Traditiegetrouw wordt er in de kinderboekenweek een prentenboek uitgegeven, op mooi, groot formaat, en dit jaar is dat van de hand van Mark Janssen. Janssen leverde ons de laatste jaren al vele exquise boeken die een kleurendiepte hebben die ons naar allerlei dromen vervoerde, en dat is in dit boek niet anders. Het begint al met de eerste spread: in een geweldig landschap van heuvels en hoge naaldbomen staat een auto met koplampen aan licht tegen de boszoom te werpen. Boven de boomtoppen een roofvogel met een vis in zijn klauwen, een waterig eindemiddagzonnetje in de verte, en in de auto een man en een jongetje. Dat jongetje, staat in de tekst, heet Aron. Zijn vader vraagt hoe het op school was, maar Aron zegt weinig terug.

Wat volgt is een gesprek over beroepen, over alles wat je kunt worden als je groot bent. Hoor je dat al vroeg te weten, of mag je ook nog helemaal geen idee hebben? Arons vader biedt nog meer opties: je kunt ook gewoon dromer worden, dromer blijven. Dat is een mooie conclusie en een fijne boodschap, vooral als ons het mijmerdecor meegleverd wordt. Wat een schitterende platen staan er weer in dit boek. Het herfstbos is adembenemend en het wordt alleen nog maar schitterender als de dromen van Aron er de contouren van dieren en fantasiewezens op schilderen. Het boek benadrukt tenslotte de wensreis door de woorden te laten dansen, door prachtig psychedelisch te worden en door de vrijheid te verbeelden. DROMER is een blakende ode aan het kind en aan het kunstenaar zijn.  

32 pagina's, leeftijd: 5+. Dit boek is, zoalng de voorraad strekt, voor 7,25 euro af te halen in je lokale boekhandel.

HET KLEINE HUIS BIJ DE RIVIER - Selma Noort (Leopold)

Selma Noort schrijft al tijden beklijvende literatuur, maar de laatste jaren levert ze de ene na de andere sterke kinderroman af - met als hoogtepunten bijvoorbeeld de titels De zee kwam door de brievenbus, Oppassen en Koningskind. En nu is er haar nieuwste boek, dat wat mij betreft meteen in dat rijtje kan: Het kleine huis bij de rivier.

Het is een echt ensembleboek - we leren allerlei leden van een familie kennen, die verspreid wonen over een rijtje huizen aan de rivier. De centrale kinderen zijn Joes en zijn nichtje Amber. We lezen over hun dagelijkse bezigheden, over duiven en koeien en bruggen, over hun ondernemende zoektochten in en om de rivier, en lang denk je: dit is een boek dat het vooral moet hebben van het guitige beschrijven van alledag. Maar Noort heeft haar boek slim opgebouwd, want de korte proloog bestond uit een heftige verhaalflard, die nooit helemaal uit je achterhoofd verdwijnt. Dus hoe lief en warm ook, je wéét dat er iets te gebeuren staat. Maar als dat gebeurt, zomaar, in gewoon maar een hoofdstuk in de tweede helft van het boek, dan overvalt het je toch nog, en meteen schiet je rechter op en lees je de rest van Het kleine huis bij de rivier in één stuk uit.  

Het boek is warm, ja, en grappig soms, maar ook rigoureus - want zoals het leven niet altijd netjes overweegt of gebeurtenissen wel geschikt zijn voor kleine kinderen, doet het boek dit ook niet. Daarmee overtuigt Selma Noort. Maar deze auteur zou deze auteur niet zijn, als ze de schok niet inbedt in een groep hartelijke personages die werkelijk om elkaar geven. Zo laat Het kleine huis bij de rivier zien prachtig zien dat schrik en ongeluk niet altijd te vermijden zijn, maar dat het vervolgens gaat om bij elkaar in de buurt blijven en op elkaar letten. Een boek als het echte leven, origineel, lief en krachtig.

208 pagina's, leeftijd: 9+. Koop dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier.

EEN ZWALUW IN DE WINTER - Timothée de Fombelle & Thomas Campi (Querido)

Kinderboekenweek is kinderboekenleestijd. En er verscheen een kleinood: na Majoor Rosalie en is er nu het evenzeer betoverende Een zwaluw in de winter. Ik heb het hier over de novelles van de Franse schrijver Timothée de Fombelle. 

In Een zwaluw in de winter wordt in rustige, licht glanzende taal beschreven hoe zwaluwen zich niets aantrekken van de mensen beneden en hun eigen instict volgen, jaargetijde na jaargetijde. Maar dan maakt zich uit al die zwaluwen één bijzonder exemplaar los: Gloria. Zij trekt in de winter de verkeerde kant op - naar het Noorden. Waarom doet ze dat? Dat doet ze om een van die krioelende mensjes, een eenzame chauffeur die ijs vervoert, op een heel, heel bijzondere manier van dienst te zijn. 

O, wat is het toch fijn dat dit soort boeken uitgegeven worden. Een zwaluw in de winter is weer van een even grote menselijkheid als schoonheid. Liefde en verlangen, gevangen in een winterhelder verhaal, soms is dit alles wat je nodig hebt om het blinken van de jeugdliteratuur aan te kunnen tonen. De schilderingen van Thomas Campi zijn al even warm. Als dit een reeks wordt (hartkloppende korte verhalen die adembenemend geïllustreerd zijn), dan zou ik maar vast ruimte maken in je klassiekerskast.

Dit boek werd vertaald door Eef Gratama. Het bevat 64 pagina's, leeftijd: 9+. Koop dit boek bij je lokale boekhandel, of bestel het hier.

DE ALLES WAT JE WORDEN WIL MACHINE - Kees de Boer (Ploegsma) en LATER WIL IK KLEIN WORDEN - Job van Gelder (Condor)

Met de kinderboekenweek op komst is er ook een stortvloed aan boeken met het kinderboekenweekthema in de winkels te vinden. Het thema is dit jaar 'worden wat je wilt' en in deze post tip ik twee geslaagde prentenboeken, die behalve het thema nog iets anders gemeen hebben: tekeningen als tekst zijn van één maker. 

Kees de Boer kennen we van veel vrolijke boeken, vaak op tekst van Tjibbe Veldkamp, maar dit is zijn schrijfdebuut, voor zover ik weet. De alles wat je worden wil machine laat in grote, van het tekenplezier schuimende bladzijden zien hoe twee kinderen met behulp van hun machine vele beroepen uitproberen. Er worden drakentaarten gebakken en trompetserenades gespeeld. Maar de vondst van het boek is ook de vondst van de kinderen: één beroep is saai, kunnen er ook twee gecombineerd worden? En dan begint de lol pas echt: we gaan van circus-brandweervrouw naar hijskraan-sterrenwachter en van acteur-tekenaar naar agent-uitvinder. Erg leuk!

Job van Gelder maakte van zijn thema-prentenboek een uitbundig geïllustreerde dichtbundel. De kwaliteit van de verzen is behoorlijk goed, en dat is een fijne verrassing. De toon is licht en het is technisch mooi gedaan (daar gaat het vaak mis bij vaste dichtvormen). Veel gedichten hebben een fijne draai aan het eind, en de emoties worden niet vergeten. Van Gelder houdt zich in dit Later wil ik klein worden ook helemaal niet altijd aan het 'beroepenthema' en dat is fijn. Daarmee wordt deze bundel tijdlozer. Mijn lievelingsgedicht? Dat over de drie kinderen die zielsgelukkig zijn dat ze bij de schoolmusical samen de bomen mogen spelen. Kijk hoe mooi Van Gelder dit afrondt: 'Zachtjes wiegen we / op de maat. / Ik, Shavannah / en Jos. // Niet vooraan / in het volle licht, / maar veilig in / ons bos.'

40 (Van Gelder) en 32 (De Boer) pagina's, leeftijd: 5+, koop deze boeken bij je lokale boekhandel, of bestel ze hier (Van Gelder) of hier (De Boer).